Ok dut jaar stemde ik foor de Frise top-100. En ik mot eerlik sêge dat de Frise mezyk 'n opmars maakt het in myn deurgeven top-5. Beston die fleden jaar nag út fier Bildtse nummers en een Frise, nou binne 't drie Bildtse en twee Frise.

Dut betekent niet dat ik fan myn Bildtse geloof fâlen bin, maar alle Bildtse nummers likene kânsloas te wezen, om't de Bilkerts maar 'n klain stikky fan de stimmers binne en Friezen niet soa gau op 'n Bildts nummer stimme, dink ik. D'r staat namelik al jaren gyn Bildts nummer in, wilens d'r dochs gau 's 'n Bildts fersy op 'e Omrop te horen is.

Maar nou doen ik met die twee koazen Frise nummers dut jaar temînsen niet meer foor spek en boanen met, want die nummers kinne al de top-100 hale.

't Is mooi at je merke dat bepaalde ferwizings oppikt worre, de overweldigende reäksys binne 'n wêrm bad en ik sou lige at ik sêge sou dat ik d’r niet fan geniet dat de thematyk begrepen wort. Dos is d’r niks mooier om te horen wat d’r ontstaat tussen ’t boek en de lezer. Bra mooi.

Bra, adv. [bra:]. Bar, erg, zeer. – syk . (Woordeboek fan ‘t Bildts). ’t Is ’n doadgewoan Bildts woord dat ’n prot brúkt wort. Ik had d’r nooit bij stilstaan dat dut woordsy – fooral, maar niet inkeld – Friezen soa opfâle sou. De sjoernalisten fan de Leeuwarder Courant, Friesch Dagblad enTrouw noemden ’t in de inter-vjoes over myn boek allegaar as ’n woord dat hur opfâlen waar. Dat ferraste mij dan weer.

Na acht zonnedaken te hebben aangelegd plus twee in ontwikkeling, wilde de De Bildtse Energie Coöperatie (BEC) een kleine windmolen bij een boer plaatsen. De gemeente was enthousiast, maar provinciale regels staan het niet toe.

Juist met het oog op spreiding van energieopwekking leek investeren in windmolens een goed idee, vertelt Simon Visbeek van de Bildtse Energiecoöperatie.

"Als de zon niet schijnt is het toch fijn als je een groene energiemix hebt met ook windenergie.”

De brievenbus en mailbak van het Friesch Dagblad zijn de afgelopen twee weken overspoeld met vrolijke kersttekeningen voor de jaarlijkse kersttekeningenwedstrijd. De opdracht was om iets te tekenen in het thema ‘welbehagen’. Kinderen vulden dat heel creatief in, met hartjes, de geboorte van Jezus Christus en vooral met samenzijn.

Nieuw is dat we dit keer naast basisscholen ook grootouders en ouders opriepen om kerstkunst van hun (klein)kinderen in te sturen. Dat was niet aan dovemansoren gericht. De meeste tekeningen die we binnenkregen, kwam van trotse familie. En niet onterecht. Veel van de tekeningen die hier een eervolle vermelding krijgen, komen van ouders en grootouders.

Een eervolle vermelding in de jongste groep (4 - 6 jaar)gaat naar Thys die met zijn vier jaar de allerjongste deelnemer aan de wedstrijd is. Het leuke is dat hij meedeed via zijn bso De Slotschool, onderdeel van IKC De Slotschool, in Sint Annaparochie (CBO Noardwest Fryslân). Thys gaf zijn tekening de toepasselijke naam ‘fun’ en toen we de tekening zagen, konden we daar wel iets bij voorstellen.

Ik kin 't mis hewwe, hoor, maar neffens mij is d'r in Frysland niet 'n prot kabaret. Laat ik eerst al even sêge dat ik niet de geskidenis indoken bin om 's te kiken wat d'r in Frysland an kabaret weest het en nou nag is.

Aigenlik kin ik d'r maar twee út 't bloate hood opnoeme: Tetman de Vries en Rients Gratema. Die hewwe 't kabaret seker op 'e kaart set. En ni, ik fergeet Teake van der Meer niet. Neffens mij waar hij gyn kabaretjé maar 'n kônfransjé.

't Ferskil tussen 'n kônfransjé en 'n kabaretjé is dat kabaret 'n kombinasy is fan kemedy, sang, dâns, poëzy en theater. En 'n kônfransjé richt him rechtstreeks tot 't publyk met 'n ferhalende sery grappen en anekdoates die't suggerere dat 't peblyk antwoord geve mâg. Dus Teake van der Meer waar dúdlik 'n kônfransjé.

De herbestemming van de watertoren in St.-Jacobiparochie komt een stap dichterbij. De gemeente Waadhoeke wijzigt volgende week het bestemmingsplan, een voorwaarde voor het doorgaan van de plannen.

De watertoren in St.-Jacobiparochie is sinds de zomer van 2020 niet meer in gebruik.

De nieuwe eigenaren willen in de toren een kleinschalige overnachtingsaccommodatie realiseren, een expositieruimte inrichten en bovenin een uitzichtpunt maken.

Zaterdagavond organiseerden Team Agro NL afd. Fryslân en Agractie Fryslân wederom de trekker ljochttocht.

Vorig jaar zijn ze hiermee gestart om wat licht in de donkere dagen voor kerst te verspreiden. Dit vooral voor de mensen in een zorginstelling, die door de Corona niet veel weg konden. Echter het warren niet alleen de zorginstellingen die naar buiten of voor de ramen stonden te zwaaien, Nee, overal waren kinderen met versierde traptrekkers en stonden mensen te genieten langs de route.

Na het succes in 2021 was er dit jaar ook een route op het Bildt met een rondje door Stiens. De route ging eerst door St. Jacobiparochie naar St. Annaparochie, daar een rondje bij de zorginstellingen langs, vervolgens trok de stoet via Vrouwenparochie naar Stiens, waar ook een ronde bij de zorginstellingen langs werd gemaakt. Vervolgens reed de stoet via Vroubuurtstermolen, Oude Leije naar Oudebildtzijl en daarna langs de Oudebildtdijk richting de Kadal.

"Wat er nu gebeurt op de uienmarkt gaat alle realiteitszin, business- en verdienmodellen te boven", zegt Tjerk Nagel van Konaxx Onions uit het Friese Sint Jacobiparochie. "De handel gunt iedereen een goede prijs, maar nu is het gewoon Russische roulette geworden."

"Wanneer je in het verleden een prijsstijging verwachtte ging je nog eens met een teler om de tafel om te onderhandelen over een bewaarvergoeding voor een bepaalde periode. Maar van enig beleid lijkt momenteel geen sprake meer."

"Er wordt momenteel 50 cent bij de boer betaald voor januari, terwijl de baalprijs vele centen lager is. Hier is zoveel geld mee gemoeid, het is gewoon levensgevaarlijk."

Die k - sterretsy - t Marokkanen ok altiten. Myn ekskússes foor deuze rauwe opening. Maar deuze útdrukking wort gau 's deur inweuners fan dut lând brúkt at d'r wat mis is met Marokkanen. At se wat úthaald hewwe dat in striid is met 'e wet, om 't soa maar 's te sêgen.

En dat is dus gau 's 't gefal, bedoelstou? Ho, ho, dat binne jim woorden. Maar ik keek d'r in elk gefal niet fan op dat 't 'n stikminnig keer finaal mis gong doe't Marokko deurgong op 't WK.

En 't begint aliten soa fleurig met feest in 'e groate stâden fan ôns lând, want feest is 't fansels at je winne. Maar na de eerste keer konnen je de klok d'r op lyk sette dat 't weer misgaan sou. En dat gong 't. 'n Part worde weer agressyf, socht lijen en gooide fuurwerk na de plisy toe.

't Mot presys op 't momint weest hewwe doe't ik – met om mij hine femily en frynden in de saal fan 't Graauwe Paard op Ouwe-Syl – de pin op pepier sette. Myn boek waar krekt presinteerd, mînsen kochten ’t en kwammen bij mij del met mooie woorden en filesitasys. ’n Wêrmer bad as die overdâg kin ik mij hest niet heuge.

Ut Swolle waar de fryndegroep presint, die’t ik fan 25 jaar leden op de skoal foor sjoernalistyk kin. Se waren d’r allegaar, op een na. Hij emigreerde in koronatiid na wêrmere oorden. Myn kammeraten kochten ok foor him ’n boek en froegen mij om ’n krabbel, om d’r wat foor him in te skriven.

Wat heeft een Bilkert te zoeken in Baskenland? "'t Het mij 'n spigel foorhouwen", zegt Gerard de Jong. Met als resultaat: de eerste roman in het Bildts.

Bij het schrijven kreeg Gerard Marcel de Jong (1979) al de vraag: komt zijn roman ook in het Nederlands uit? "’n Irritante fraag”, vindt hij. "Want de implikasy is: komt dut ok in ‘n echte taal út? Dut ferhaal kon ik inkeld in ‘t Bildts fertelle, en skrive. Ik hoop dat overkomt dat Bildts ok echt ‘n taal is. Dus at ‘t ooit fertaald wort.... Ja, meskien dat de Basken ’n fertaling sitten sien.”

Baskenland, Het Bildt: allebei gebieden aan de noordelijke kust van hun respectievelijke natiestaat, allebei gezegend met een eigen taal, een eigen cultuur. Maar de verschillen tussen dat vlakke land met zijn 6000 Bildts-sprekenden en dat bergachtige, groene Baskenland met zijn 1,5 miljoen moedertaalsprekers (en zijn rijke gastronomische cultuur) zijn ook dramatisch groot.

Vijftig huishoudens op het Bildt kunnen gratis hun woningen energiezuiniger laten maken. Het gaat om kleine maatregelen, waarmee je honderden euro’s per jaar kunt besparen. Eerste Hulp bij Energielekken heet het initiatief van de Bildtse Energie Coöperatie (BEC).

Voordat er kleine energiebesparende maatregelen worden genomen wordt eerst van een woning een opname gemaakt met een warmtecamera. Die opname maakt duidelijk waar de meeste warmte weglekt en wat de effectiefste kleine maatregelen zijn.

De plysje hat 200 kilo yllegaal fjoerwurk fûn yn in wente yn Aldebiltsyl. It giet ûnder mear om mortierbommen en nitraten.

In spesjalisearre team fan de plysje hat it hûs ûndersocht nei meldingen fan fjoerwurkoerlêst. D'r waard 75 kilo fjoerwurk fûn. Dêrby sieten ûnder mear nitraten. It besit dêrfan is ferbean. It guod is yn beslach naam en sil ferneatige wurde.

De bewenner moat him ynkoarten foar de rjochter ferantwurdzje. Hij hat boppedat in bestjoerlike maatregel oplein krigen. Dit betsjut dat de boargemaster by werhelling de mooglikheid hat om him foar in skoft út syn hûs te pleatsen.

De in St.-Annaparochie woonachtige Geerte de Haan-Schiphof is honderd jaar oud geworden en ontving woensdag de felicitaties van burgemeester Marga Waanders van de gemeente Waadhoeke.

De Haan-Schiphof groeide op in Berltsum. In drukke tijden hielp ze haar vader op diens kwekerij. De eeuweling trouwde met Andries de Haan. Het echtpaar woonde lange tijd in Berltsum en werkte samen als beheerders van De Friesche Club in Leeuwarden. Later verhuisden ze naar Surhuisterveen, waar ze meewerkten in een kledingzaak.

Na hun pensionering keerde het echtpaar terug naar Berltsum. De Haan-Schiphof woont nu in woonzorgvoorziening De Parrebeam in St.-Annaparochie.

Nederland is deur en speult nou frijdegavend teugen Argentinië. Ok al binne je gyn foetbâlliefhewwer, dut sil fast gyneen ontgaan weze.

Fansels draait 't op soa'n toernooi om foetbâl, maar krekt as altiten gebeure d'r ok altiten dingen omhine. Befoorbeeld de One-Love-anfoerdersbând. Dut geeft heel dúdlik an hoe korrupt, achterbaks en bekrompen de FIFA aigenlik is. En over Katar hoeve wij 't al helendal niet te hewwen. want hoe't se der leve en omgaan met bepaalde mînsen is mînsonterend en 't is echt onfoorstelber dat gyneen op 'e wereld d'r wat andoet.

Trouwens, ik wou 't niet eens over deuze polityk hewwe. Ik wil mij namelik richte op dingen die't mij opfâle. As eerste die stakkers fan stewards die't op 't peblyk lette motte, derdeur omkeerd sitte en soa niks fan 'e wedstriid sien. Dut motte wel foetbâlhaters weze, soks kin niet âns, want âns hout gyneen soks fol. Deuze rôl sou ik befoorbeeld ferfulle kinne bij de Formule 1, want der hew ik he-len-dal niks met. Afijn, die 'tribúnnekikers' worre d'r fast goed foor betaald, al weet je dat fansels nooit in Katar.

Vandaag 5 december bracht burgemeester Marga Waanders de felicitaties over aan mevrouw Hessie Westra-Deelstra. Zondag 4 december werd zij 100 jaar. Dit vierde zij met alle kinderen in Zorgcentrum de Beuckelaer in Sint Annaparochie.

Hessie Westra werd geboren in Franeker. Als middelste van een gezin met zeven broers en acht zussen. Drie zijn helaas op jonge leeftijd overleden. Twee van de vijftien emigreerden naar Canada. Na de lagere school ging zij aan het werk bij kruidenier Jansons in Franeker.

Verkering kreeg ze na een logeerpartij bij haar vriendin aan de Koudeweg tussen Sint Annaparochie en Sint Jacobiparochie. Sieds Westra heette hij. Hij was boerenarbeider op Het Bildt. De verkering heeft gelukkig de 2e Wereldoorlog doorstaan. Hessie werd aangenomen als dienstmeid bij Dokter Hoitsma in Sint Jacobiparochie en op 28 augustus 1945 trouwden ze. In kleding die ze hadden gekregen, omdat er gewoonweg niets anders was. Ze gingen samenwonen in Sint Jacobiparochie. Vier jaar later verhuisden ze naar een woning op de 'Acht Plagen' aan de Middelweg-West in Sint Annaparochie. Daar kregen ze vier kinderen.

Honderd is ze, maar op een groot feest had Hessie Westra-Deelstra uit Sint Annaparochie zondag niet gerekend. Dat de burgemeester maandag langs wilde komen, wist ze. Maar om zondag ook nog het hele huis vol visite te hebben, daarvan wilde ze vooraf weinig weten. Geen zin in, te veel drukte.

Om de familie alsnog bij elkaar te krijgen, zat er voor de kinderen, kleinkinderen en 24 achterkleinkinderen maar één ding op. Het zorgcentrum om de hoek, de Beuckelaer, zou een belletje doen. De boodschap: we hebben een cadeautje in de keuken...

Hessie Westra-Deelstra komt uit een groot, christelijk gezin in Franeker. Verkering kreeg ze na een logeerpartij bij een vriendin op het Bildt. Daar ontmoette ze boerenarbeider Sieds Westra, die zijn laatste werkende jaren heeft gediend als slikwerker.

Zondagmiddag 4 december tegen 16.05 uur heeft een ongeval plaatsgevonden aan de Stienzer Hegedyk in Vrouwenparochie.

Een automobilist was van de weg geraakt en in de sloot tot stilstand gekomen.

De ambulancedienst heeft het de inzittende gecontroleerd op verwondingen.

De oorzaak van het ongeval is niet bekend. De auto raakte zwaar beschadigd en is geborgen.

Homburg Holland heeft twee nieuwe dealers gepresenteerd. Faber Agracentrum in Sint Jacobiparochie en AMW Mechanisatie uit Garijp breiden hun merkenpakket uit met Ag Leader.

Faber Agracentrum is al dealer van Hardi, het veldspuitenmerk waarvan Homburg Holland importeur is. Nu wordt Ag Leader toegevoegd om onder meer gewassensoren en gps-toepassingen aan te kunnen bieden

Homburg Holland is sinds 2016 importeur van Ag Leader. In dat jaar nam het bedrijf uit Stiens de import over van Louis Nagel.

Yn in grutte loads fol wurkbanken, boarmasines, autoûnderdielen, oaljedrums, hout en aluminium yn Sint-Jabik stiet yn 'e hoeke in wyt buske. Twa wike lyn baarnde dat buske hast folslein út yn Sint Anne. No is Simon Reitsma yn datselde buske drok dwaande om it op te knappen foar in trip nei it noarden fan Sweden.

Goed in wike nei't Reitsma de bus werom krige fan de plysje hat er al in soad dien. Sa is de binnenkant hielendal leechmakke en opnij yn de farve setten. Oan it plafond fan de bus is de nije isolaasje al te sjen. "Wij motte met de bus na Sweden toe, helendal na Lapland", laket de âld-iisspeedwaykoereur. "Der wort 't aansen min twintig graden of nag kouwer. Dan hest al wat isolasy norig."

Jim sille soa starigan allegaar korona had hewwe, maar hewwe jim ooit de kreupelsykte had? Ik niet. Sorry? Wat ik saai? De kreu-pel-syk-te.

Bij ôns thús waar dat woord en wat 't betekende heel gewoan, maar ik kin mij foorstelle dat dut teugenworig niet meer soa is. En aigenlik is't ok helendal gyn sykte. Ja, at je d'r niks an doen, dan kinne je syk worre, sêg ik kriptys.

Foordat ik 't útlêgen gaan an lústeraars die't niet wete wat kreupelsykte is, bin ik benijd at ik dut woord ok ergens fine kin. Eerst 't Bildtse woordeboek d'r maar 's bij kregen. 't Woord kreupel belooft niet feul goeds, maar die sykte staat d'r niet in.

De paarse broeken en moeilike brillen bij Merk Fryslân hewwe 'n bloeddrukferhogend, rooie-waas-foor-de-ogen-optrekkend woord bedocht: Opfriesen. Lees en huiver: ‘Als je in het noorden van het land bent geweest heb je misschien wel eens gehoord van opfriesen. Een nieuw woord voor een ervaring die iedereen kent: opladen in de winter. Of je nu gaat wandelen, wapperen of badderen, iedereen kan het. Het enige wat je nodig hebt is de behoefte om je kop leeg te maken en je neus echt in de wind te steken. Opfriesen, is opladen Friesland Style.’

Gyneen het „misschien wel gehoord van opfriesen”, want ’t bestaat niet. Gyn inkele hursels respekterende Fries sil dut woord ooit brúkke. ’t Is ’n bedochte term om ’n bedocht konsept over ’n bedochte ‘aard’ fan Frysland en de Friezen te ferpatsen.

Foar it earst is in roman yn de Biltske taal ferskynd: 'Blau fan dagen, griis fan ônrust' is sneon 26 novimber presintearre. De skriuwer is Gerard Marcel de Jong, oant ferline jier haadredakteur fan de Bildtse Post.

De Jong hat fiif jier dien oer it skriuwen fan de roman. Hy gie yn 2017 nei San Sebastian foar it projekt Oare Wurden, om dêr de basis te lizzen foar it boek. "Maar fan wat ik dêr skreven hew, is d'r gyn letter meer staan bleven." laket De Jong. Hy hat syn ferbliuw yn Baskelân wol brûkt troch syn haadpersoan ek nei Baskelân ôfreizgje te litten.

Dy haadpersoan, Sierd, wrakselet mei fan alles: mei syn keunst - hy is skilder - mei It Bilt, mei in trauma en mei de leafde. Hieltyd wer moat er kieze: gean ik links of gean ik rjochts. Mar it is dreech foar him om in kar te meitsjen; hy lit him liede troch wat foar him besletten wurdt.

By Holwert bouwe aksjefierders fan Miljeudefinsje en de Waadferiening dizze middei mei sânsekken in dyk foar de Waadsee. Dêrmei wolle se har hearre litte tsjin de plannen foar ekstra gaswinning ûnder de Waadsee.

In groepke fan sa'n tsien fytsers is moarns út Ljouwert ôfset nei Holwert. Dirk Kuiken, opgroeid yn de Westhoeke en bekend as de Friese Luchtfietser, fytst ek mei. Hy is tsjin de gasboarringen fanwegen de risiko's as boaiemdelgong. "Mooglik ferdwynt it Waad oer in oantal jier. Yn dizze tiid fan kliimaatkrisis is it absurd om noch nije projekten foar fossile yndustry te begjinnen."

Foarich jier is Kuiken fan Ternaard nei Den Haag fytst dêr't de rjochtsaak fan Shell tsjinne. Hy fynt dat it bedriuw syn ferantwurdlikheid yn de klimaatferoaring nimme moat en dat der ynset wurde moat op oare foarmen fan duorsume enerzjy.

Vrouwenparochie kan uitkijken naar een bloemrijk voorjaar. Vrijwilligers in het dorp staken de handen flink uit de mouwen en plantten een overvloed aan bloembollen. "Dit jaar is er niet alleen meer geplant bij de rotonde en de Klaine Izakstraat, maar hebben we ook nieuwe plekken in het dorp voorzien van bollen. Zo zijn er aan de noordkant, aan de Attesweg, en onder de bomen aan de slootkant bij de kerk bollen geplant”, vertelt Anita Smit namens de vrijwilligers.

Dit jaar zijn niet alleen gemengde bollen gepoot, maar ook bollen die specifiek goed gedijen op bepaalde plekken. Zo staan er bij de slootkant van de kerk straks sneeuwklokjes. Langs het fietspad naar het kerkhof komen kievitsbloemen. Smit: ,,Deze stinze-bollen houden van schaduw en vochtige grond, dat hebben we daar. Door al deze aanplant hebben wij als bewoners mooie, kleurrijke voorjaarsveldjes, maar ook de bijen, hommels en zweefvliegen kunnen zich al vroeg in het voorjaar tegoed doen aan het stuifmeel en de nectar.”

De vrijwilligers zullen deze winter ook verbeteringen in het Waling Dykstrapark uitvoeren, zodat dit meer voldoet aan de wensen van de buurtbewoners en de biodiversiteit in het park groter wordt, met wilde bloemen-velden, een insectenhotel en struiken die voor beschutting en voedsel zorgen voor de vogels.

De oogst van suikerbieten ziet er dit jaar goed uit voor Teun de Jong, akkerbouwer in Sint Annaparochie. Met 100 ton netto per hectare en meer dan 18% suiker haalt hij een goed resultaat van zijn perceel.

Suikerbieten is met meer dan 30 ha. een belangrijk gewas op hun bedrijf. "We hebben voor Noord-Nederland een goede zomer gehad met toch nog regelmatig een bui. Met name de suikerbiten hebben hier geen groeivertraging opgelopen. We hebben een goede oogst met wel 100 ton suikerbieten van de hectare met meer dan 18% suiker."

De afgelopen week zijn er op een parkeerplaats aan de Warmoesstraat in Sint Annaparochie twee vrouwen aangesproken door een voor hun onbekende man. Deze man deed zich in eerste instantie behulpzaam voor, maar zijn bedoelingen bleken uiteindelijk anders.

De politie heeft inmiddels een 45-jarige man uit gemeente Waadhoeke aangehouden. Hij wordt verdacht van aanranding. Het onderzoek gaat door en de politie denkt dat de man wellicht meer vrouwen in Sint Annaparochie heeft aangesproken. De politie komt graag met hen in contact. Zij kunnen contact opnemen via 0900-8844 of politie.nl.

De dubbele, wat mysterieuze lading van het Bildtse sechy 'De lucht is blau fan dagen en griis fan ônrust' intrigeerde Gerard de Jong als kind al. Aan de spreuk, die op een tegeltje bij zijn grootouders in St.-Anne stond, ontleende hij de titel van zijn eerste roman. Die gaat over de wens één te zijn met je geboortegrond en tegelijk het verlangen je daarvan los te maken. Het is De Jongs romandebuut en de eerste Bildtse roman ooit. "De taal ferdient ‘t.”

Net hersteld van corona en verkouden, maar blij en opgetogen is Gerard de Jong een paar weken voor verschijning van zijn roman ‘Blau fan dagen, griis fan ônrust’. Een spannende tijd breekt aan, ietwat onwennig ook, want nu het boek er bijna is, staat elke letter definitief zwart op wit en gaat het de wereld in. Ben je 100% tevreden, vroeg uitgever Eddy van der Noord vlak voordat het manuscript naar de drukker ging. Een moeilijke vraag, blikt de schrijver, journalist (o.a. Nije Bildtse Post) en meertaligheidscoördinator bij de gemeente Waadhoeke terug. Er zijn immers altijd nieuwe aanknopingspunten en gedachtenspinsels. "Hondert prosint binne je dat dink ik nooit, ik bin kritys op mijsels, maar ik bin tefreden met wat d’r nou lait.”

't Fieren fan Sundreklaas is allang niet meer onskuldig. Aigenlik het dat 't ok nooit weest. Want het elkeneen syn kines niet foorlogen dat-y bestaan sou, wilens je just je kines altiten foorhouwen hewwe dat je niet lige mâge?

Maar dat mâge je dus met de Sundreklaasmantel der liefde bedekke, want soks is aigenlik onskuldig, temînsen, dat fyn ik. De kines hadden en hewwe d'r ommers groate nigyd an, want se krije allegaar pakkys met speulgoed.

Teugenworig hewwe de kines 't 'n stik dreger. Ni, niet deur die Swarte Piet-diskussy die't d'r nou al 'n stikminnig jaar is en dat deur de teugenstanders derfan likent te winnen. Late wij 't der nou fandaag maar niet over hewwe. Dat doen ânderen al genog, sou'k sêge.

Lyts as krante mei 1350 abonneminten, mar net minder grut yn betsjutting, is de Bildtse Post. Op de weagen fan de emansipaasje fan it Frysk koene ek de Biltske taal en kultuer gedije en dizze streekkrante hie dêr in wichtich plak yn. It Biltsk waard foar de Bilkerts wer gewoan yn gebrûk, krektsa as mei it Frysk. As bewiis dêrfan jildt dat yn de wyklikse skûtelbank yn de krante it wenst waard om de Biltske taal te brûken foar in deaberjocht. It Biltsk is foar de minsken dus de taal fan it gefoel. De krante makke it lêzen fan de Biltske taal ta it nije normaal. Sa gewoan kin taal dus foar it folk wêze.

Gerard de Jong hat as de lêste haadredakteur krekt as syn heit Dirk Jan en syn pake Gerryt Dirks al syn siel en salichheid yn syn krante lein. Tagelyk wiene hja ek ambassadeurs fan de Biltske taal en kultuer. Gerryt Dirks joech syn libben lang ek alderhande ympulzen oan it kulturele libben yn syn streek en brocht der in nij Biltsk bewustwêzen. Syn pakesizzer wie syn opfolger doe’t er yn it jier 2000 syn lêste Bildts Praatsy skreaun hie. De takenning fan de Bildtse-Kultuurpriis yn 2015 wie de kroan op alle wurk om it wêzen fan It Bilt en de Bilkerts yn wurden te gripen.

Boubedriuw Lont fan Sint Anne fiert op 3 july takom jier it 100-jierrich jubileum en wol dêrom it predikaat Keninklik oanfreegje. Dat wie wol in poepetoer, want der moast bewiis op tafel komme.

Jetze Lont, de hjoeddeiske direkteur, fertelt dat it finen fan bewiis in hiele syktocht wie. "Wy hawwe op de saak noch in klûs mei wichtige dokuminten. Ik tocht earst: dêr fiskje ik it wol út, mar dat hold al op by 1970. Doe binne myn heit en ik op 'en paad gien."

Fia it argyf fan it eardere It Bilt koene sy al wat fierder holpen wurde, dêr lei fan alles oer de famylje en it bedriuw. "Wy koene it dêr noch net oantoane, mar wy ûntdutsen wol dat der trije wichtiche akten yn Tresoar lizze moasten. Dêr hawwe wy it keapkontrakt en de hypoteek úteinlik út de argiven wei fiskje."

De politicoloog was uitgenodigd in Leeuwarden door Lindsay Stegenga (30) uit Sint Annaparochie. Zij is student social work en stagiaire bij het Inclusive Community Lab Fryslân. Stegenga was geraakt toen ze in maart de Participatielezing van kennisinstituut Movisie hoorde. Ook toen sprak ‘S Jongers over de ervaringswereld van mensen die niet of te weinig gehoord worden. "Dat ontroerde me heel erg. Omdat ik mezelf erin herkende."

Op haar 21ste werd Stegenga volledig afgekeurd vanwege psychische problemen. Van haar behandelaren kreeg ze te horen dat een studie of een baan voor haar niet meer waren weggelegd. "Ik zat jarenlang thuis, in de Wajong, letterlijk buiten de maatschappij. Ik wilde wel heel graag meedoen, maar dat werd me afgeraden omdat ik kwetsbaar ben."

Tien jaar later staat Stegenga op het punt om af te studeren. In het tweede jaar maakte ze een documentaire over haar opname bij de GGZ waarin ze beide kanten van social work laat zien: die van de cliënt en die van de behandelaar. De boodschap van ‘S Jongers sluit naadloos aan bij Stegenga’s eigen missie om haar ervaringskennis zoveel mogelijk te delen.

Supermerken en kwekers stappe oer op nije rassen biologyske ierappels dy't better resistint wêze moatte tsjin sykten. Binnen fiif jier wolle de supermerken inkeld biologyske ierappels ferkeapje.

Oer fiif jier inkeld biologyske ierpels ferkeapje is in loflik stribjen. Dat fynt Teun de Jong fan Sint Anne. Hy is bouboer en foarsitter fan it Nederlânske bûn fan bouboeren (Nederlandse Akkerbouw Vakbond).

'Inkeld biologysk' is ek in útdaging. neffens De Jong. De natuer past him hieltyd wer oan by sykten, leit er út. It is eins neat oars as mei corona by minsken. Der is samar wer in nije fariant dy't de ierappelplant oantaast, ek by biologyske ferbou.

Praat met Meine Hoitsma over het afgelopen jaar en je komt bijna schrijfblokken en pennen te kort. Overigens is zijn gehele leven beïnvloed door aangrijpende gebeurtenissen. De geboren Bilkert put geen kracht uit het geloof, wel uit sport. "Als je aan de dood denkt, heb je geen leven."

Maar wie dan leeft, wie dan zorgt. Hoitsma weet als geen ander dat het stukken belangrijker is om te genieten van het heden. "Zeker als je al tientallen jaren in de extra tijd zit", aldus de gepensioneerde civiel ingenieur-automatiseringsdeskundige, sinds zes jaar voorzitter van de 650 leden tellende Sportvereniging Friesland.

"66 jaar geleden geboren aan de Ouwe Dyk, de langste straat van Nederland. Daar begon ik al met hardlopen, 3 kilometer per dag. Naar school heen en terug, op laarzen. Weet je wat me inspireerde? De verhalen over Abebe Bikila, die in 1960 en 1964 de olympische marathons won. Op blote voeten."

Oflopen frijdeg worde bekind dat Pierre Kartner de dînsdegs d'rfoor op 87-jarige leeftyd sturven waar. Hij waar beter bekind as Vader Abraham.

Tsja, je fonnen syn mezyk mooi of just helendal niet; 'n tussendyk waar d'r niet. Wer't ik bij hoor? Dochs die tussendyk. Ik sil jim útlêge werom.

Vader Abraham, soa't ik him feerder in de kollum noeme sil, het ongelooflik feul fersys maakt. Niet alleen foor himsels, maar ok foor ânderen. Alle respekt. Jim foele nou fast al 'n maar ankommen. Syn teksten waren echt fan 't nivo lik myn fessy. Ik fyn 't ongelooflik dat 'n folwassen fint sokke kynderlike teksten skrive kon en der ok nag súkses met kreeg.

'Ik bin heel blij dat ik ’t dialekt weer leven inbloezen hew. Dialekten over de hele wereld storve út, wilens ’t soa’n belangryk part fan ôns wuttels is, fan wer’t wij weg komme en wer’t ôns woorden en taal wegkomme.’

Instimmend applaus, twee weken leden in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag, doe’t sanger-fersyskriver PJ Harvey tidens ’t Crossing Border-festival út hur poëzybundelOrlam foorlâs en intervjoed worde. Harvey werkte acht jaar an de bunnel, ’n magys-naturalistys epos, skreven in de taal fan hur wuttels, ’t Dorset dialekt. Dut dialekt, fortkommen út ’t West-Saksys, is een fan de fier dialekten in ’t Oud-Ingels, met ’n groate infloed út ’t Noors.

De meest mediawijze klas van de provincie is ook dit jaar te vinden op basisschool SWS de Fierljepper uit Vrouwenparochie. De leerlingen van groep 7/8 haalden net als in 2021 het hoogste aantal 'bits' (punten) tijdens de landelijke wedstrijd van de serious game MediaMasters.

Van 3 tot en met 11 november vond de twaalfde editie van MediaMasters plaats, een vast onderdeel van de Week van de Mediawijsheid. Aan de landelijke wedstrijd deed de helft van de kinderen in groep 7 en 8 uit het regulier- en speciaal basisonderwijs mee. Een recordaantal van 182.500 leerlingen bouwde spelenderwijs basiskennis op over onderwerpen zoals sociale media, kunstmatige intelligentie, nepnieuws, privacy en online pesten.

IJsspeedwaycoureur Simon Reitsma lag zondagnacht in Sint Annaparochie in diepe slaap verzonken, toen zijn camper in brand werd gestoken. „Ik werd wakker van het alarm.”

De coureur uit Westhoek was voor een feestje in Sint Anna en besloot in zijn kampeerbus te blijven logeren. De rook kwam al naar binnen, toen hij rond half vijf ‘s nachts wakker schrok van de rookmelder. In paniek tastte hij naar de uitgang. „Ik schrik niet gauw”’, zegt Reitsma, „maar dit gaat je toch niet in de koude kleren zitten.”

Er zijn meerdere getuigen die zagen hoe „een paar jonge jongens” in de Beuckelaerstraat de kampeerbus tot twee keer toe met een brandbare vloeistof aanstaken, vertelt Reitsma. Beide keren werden de daders aangesproken. De eerste voorbijganger kwam ook van het feestje.

Leerlingen op Campus Middelsee zijn afgelopen week op school verwelkomd met een ontbijt. De school sluit hierbij aan bij de week van het nationale ontbijt. Zo laten we zien hoe belangrijk een gezonde start van de dag is.

Naast het ontbijt draagt de school sinds enkele jaren het label van de gezonde school. Een Gezonde School is een school die op een structurele manier werkt aan gezondheid en waarbij dit onderdeel uit maakt van het schoolbeleid. Dit houdt onder andere in dat producten die worden verkocht in de kantine van de campus op een bewuste manier worden bereid. Leerlingen maken hierdoor kennis met gezonde voedingsproducten.

Leerlingen stimuleren tot beweging en daarbij gezond te eten vindt de school belangrijk. Door het uitreiken van het ontbijt afgelopen week worden kinderen hier nog bewuster van!

Jan van der Werf is door Sportvisserij Friesland gekozen tot ‘Vrijwilliger van het jaar’. De Lemster is zaterdag in het zonnetje gezet in de forel For All Visvijver in Sint Annaparochie. "Nadat we gestopt waren met het vissen en we gezellig nog even bij elkaar zaten werd mijn naam genoemd als vrijwilliger van het jaar bij Sportvisserij Friesland”, zegt Jan van der Werf.

De Lemster staat altijd klaar voor de sportvisserij als vismeester, wedstrijdcontroleur en controleur. Ook vist Van der Werf regelmatig met ouderen en de jeugd. ,"We kunnen altijd een beroep op je doen om activiteiten te organiseren of voor het helpen bij vissen in nood”, zei voorzitter Obbe Veldman. "Daar zijn wij enorm trots op.”

De verrassing voor Jan van der Werf was groot. Verbaasd nam hij de vrijwilligersbokaal, een bos bloemen en een levensmiddelenpakket in ontvangst.

De illegale kamerverhuur aan arbeidsmigranten moet stevig worden aangepakt in de noordelijke dorpen in Waadhoeke. Het kan zo niet langer, vindt de politiek die het college opdraagt in te grijpen. De publieke tribune in de raadszaal in Franeker zat donderdagavond vol met verontruste Waadhoekers. Bewoners van de dorpen in de noordelijke schil – van Sint Annaparochie tot en met Sexbierum – klagen over overlast van illegale kamerverhuur aan arbeidsmigranten.

Het loopt de spuigaten uit, de gemeente moet ingrijpen, zo verwoordde Marcel van der Vaart, dorpsbelangvoorzitter van Sint Jacobiparochie namens nog vier buurdorpen de spanning en onveiligheid die in de streek ervaren wordt. Van der Vaart: "We zijn drie jaar verder en de schoen wringt, het is tijd om het beleid aan te passen.” De dorpen pleiten voor verplichte zelfbewoning en voor grootschalige locaties, het liefst bij bedrijven op het erf. Van der Vaart: "Dan is het geen aanslag op de woningvoorraad.”

De wethouder erkent dat het beleid niet meer voldoet. "Hjir moat in toskje by, we fernimme dat it net goed giet.” Tegelijk: "De wet is ek sa dat as je gjin fergunning ha, je noch in fergunning oanfreegje kinne.” Die ruimte moet de gemeente bieden. Maar, zo stelt Arendz: "It moat skerper, we moatte hanthavenje en tafersjoch better foar elkoar krije.”

Wetterskip Fryslân geeft zijn kleine rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) in Sint Annaparochie toch nog niet op. Er zijn forse twijfels gerezen bij het sluitingsplan. Portefeuillehouder Otto van der Galiën gaat zijn huiswerk overmaken. Zijn argumenten om ‘St. Anne’ te sluiten, een persleiding te leggen naar de rwzi in Franeker en die te moderniseren overtuigden een meerderheid in de Commissie Zuiveringen dinsdagavond niet.

Forse aarzelingen zijn er bij de aanleg van de persleiding, die een riskante en tijdrovende aangelegenheid lijkt te worden door nogal wat obstakels op het traject, zoals snelweg A31, het spoor, een gasleiding en het Van Harinxmakanaal. Een persleiding naar Leeuwarden of Harlingen lijkt sommigen logischer.

Verder roept de cijfermatige onderbouwing irritatie op vanwege wel erg ruime schattingen. Ook het idee dat schaalvergroting door vermindering van het aantal rwzi’s (Friesland telt er 27) automatisch een goed idee is, gaat er niet bij iedereen in.

'Hierbij het nieuws dat verzorgd wordt door de bezorgdienst van het ANP. Jan de Groot, columnist bij Omrop Fryslân is bijna aangereden door een koerier.'

Dat fan 't ANP is fansels flauwekul, maar dat ik hest anreden worde deur 'n auto fan 'n koerier is al waar. De auto kwam om 'e hoek skeuren en nam de binnenbocht der't ik krekt fytste. Ik kon nag krekt à la Mathieu van der Poel met 'e fyts de stoep op wippe. Ik foelde weer even hoe fúl 'n lammesteertsy ok alweer klopt. Maar ik waar gau weer bij súp en stút en fytste feerder.

Neffens mij kin 't niet âns dat d'r slimme ongemakken gebeurd binne deur 't te hard rijen fan koeriersauto's of -bussys. As eerste hoeve je thús maar na búttenen te sien of onderweegs te wezen of je sien 'n koerier rijen. In alle hoeken en gatten komme je se namelik teugen. En ok nag fan allegaar ferskillende bedriven.

Na 2 jaar van afwezigheid kon zaterdag 5 november de 35e editie van het Bildts Songfestival gehouden worden in MFC Ons Huis te St.-Annaparochie. Van het gure herfstweer buiten was binnen gelukkig niets te merken, sterker nog; het was zomers warm door de ruim 600 enthousiaste bezoekers.

1e prijs: Simon Wiegersma (C.C.R. – I Put a Spel On You)
2e prijs: Johan Zijlstra (Eminem – Loose Yourself)
3e prijs: Michelle Volbeda (Maren Morris – My Church)
Publieksprijs: Rick de Vries (Ed Sheeran – Overpass Graffiti)

Froukje de Jong-Krap uit Sint Annaparochie staat op nummer zeven van de lijst van de BBB in Friesland bij de Statenverkiezingen volgend jaar op 15 maart. De BoerBurgerBeweging, de nieuwe door Caroline van der Plas opgerichte partij, weet de ogen op zich gericht omdat ze het opvallend goed scoren in de peilingen. Op dit moment staat BBB landelijk op twaalf, dertien zetels en in Friesland gaat het volgens lijsttrekker Abel Kooistra om circa zes zetels (van de 43).

De gunstige peilingen hebben alles van doen met de stikstofcrisis. "En terjochte”, vindt Kooistra. Want stikstof wordt volgens hem ten onrechte gezien als synoniem voor de verslechtering van de natuur. Waarbij veel te generiek gekeken wordt naar een oplossing en te weinig naar de staat van de natuur.

De echtgenoot van Froukje de Jong is politiek actief op gemeentelijk nivo, hij vertegenwoordigt de VVD in de gemeenteraad van de gemeente Waadhoeke.

De hoge energietarieven brengen veel ondernemers in de problemen. In Vrouwenparochie ziet sauna De Zoutbron zich gedwongen de deuren vanaf 7 november op woensdag en de late zondagavond dicht te houden.

"We proberen de gasten die we normaalgesproken op die momenten hebben over te laten gaan naar andere tijden zodat die momenten rendabeler voor ons worden", zegt Joan Peerdeman, eigenaar van sauna De Zoutbron in Vrouwenparochie.

De geur van versgebakken brood dwarrelt dagelijks door de Voorstraat van Franeker. Wie zijn neus achterna loopt, komt uit bij Bakker Siesling. Kan bijna niet anders, want het is de enige bakker in de stad die de bakkerij nog achter de winkel heeft en die houden ze daar ook als het aan de familie ligt. Volgend jaar bestaat het bedrijf honderd jaar en stapt ook de vierde generatie in.

Het verhaal van dit familiebedrijf begint bij een schipperszoon uit Jorwert, die de vurige wens koesterde om bakker te worden. 'Pake' Siesling opende in 1923 zijn eigen bakkerij op Oudebildtdijk nummer 1055. Hoe hij van Jorwert op de dijk terecht is gekomen, weet kleinzoon Bernard Siesling niet. Maar in de jaren 50 wist zijn pake wel dat er voor de bakkerij op de dijk geen lange toekomst meer beschoren was. Een zoektocht naar een betere tocatie eindigde in 1961 op de Voorstraat in Franeker.

Een eigenheid van Siesling is de oranjekoek. "Die maken wij van een traditioneel lookdeeg. Heel leuk", vertelt Max enthousiast. "Dat recept komt nog van de Oudebildtdijk af. Waar het oorspronkelijk vandaan komt, durf ik niet te zeggen, maar wij bakken er al honderd jaar mee", valt Bernard bij.

De leste keer dat se bij ôns útfanhuus waar, waar in 2019. Al even leden, maar met drokte en de koronatiid is dat hoe't 't gaat. Elise is de dochter fan Mirjam’s broer en mot omme en tante teugen ôns sêge. Al loof ik niet dat se dat ok maar een keer said het. Soa hew ik ’t ’t liefst.

Foor ’n achtjarige útfanhuzer motte je ’n programma opstelle; je nimme hur bij de hând ’t weekeand deur. Oflopene weekeand waar se weer bij ôns. Der’t wij hur doe fooral fermaakten, fermaakten wij ôns nou metnander. ’n Kynd kin in drie jaar wel foor ses jaren ferândere. Der’t doedestiids ’t koesy per see met na bêd most, kiest se nou hur aigen kleren út en waagt se hur soms subtyl an make-up.

Sels hew ik 't nooit snapt dat 'n mîns botoks brúkt. Je late ommers fergif in je spoite en dat doet men alleen om d'r maar beter út te sien. Of âns said: om feroudering teugen te gaan; rimpels om presys te wezen.

Dochs het 't effekt derfan nag nooit indruk op mij make kinnen. Sterker nag: ik bin nag nooit een teugenkommen die't d'r kreazer fan worren is. Eerder lilker. Nim nou soa'n Gaby Blazer.

Wie? Ja, ik weet ok niet recht wat dut maisy nou presys doet, maar se speulde ooit in 'n jeugdsery. En derin waar se behoorlik kreas, en dan druk ik mij nag fersichtig út.

Er vertrekt zondag een groot hulptransport vanuit Drachten naar Moldavië. De hulp is bedoeld om de Moldaviërs te helpen met de pakweg 100.000 Oekraïense vluchtelingen die in het arme land worden opgevangen.

Nu de winter voor de deur staat gaan er ook dekens en winterkleren op transport. En wordt er lokaal, met dank aan in Nederland ingezameld geld, brandhout en briketten gekocht worden zodat de Moldaviërs de Oekraïners een warm onderdak kunnen bieden.

Hartverwarmend is volgens Van Dijke de bijdrage van kinderen van basisschool De Twiner in Sint-Jacobiparochie: schoenendozen vol met speelgoed, kleurpotloden, tekeningen en persoonlijke boodschappen voor Oekraïense leeftijdsgenootjes.

De sjury het besloaten om de Bildtse-Kultuurpriis an Jan de Vries fan Ouwe-Syl toe te kinnen. Jan sit al ’n heel hut in de mezyk en dat is fan eand jaren jaren tachtig ôf ant en met nou. En syn loopbaan kint ’n stikminnig ferskillende parten. Jan begon bij de band ‘Storing’, derna speulde hij bij de op ’t Bildt wereldberoemde ‘Feetwarmers’ en de lêste jaren is-y met súkses solo an ’e gang.

Bij de ‘Feetwarmers’ begon Jan met ’t maken fan fersys en dat doet-y nag hyltyd. Ant nou toe maakte Jan twee solo-CD’s. De tweede is fleden jaar útkommen. Op de CD ‘Keel’ het-y fersys fan popartyst J.J. Cale in ’t Bildts fertaald. ’n Stikminnig fersys fan dut album, maar ok fan syn forige CD, binne gau ’s op Omrop Fryslân te belústeren met ‘Jente’ dochs wel as syn bekindste nummer.

Na drie lange, stille jaren is het zaterdag 5 november eindelijk weer zover: in MFC Ons Huis in St.-Annaparochie wordt dan eindelijk de 35e editie van het Bildts Songfestival gehouden. Het roemruchte festival heeft nog niets aan kracht ingeboet, blijkt uit de belangstelling onder publiek en deelnemers die het podium willen betreden, om een gooi te doen naar eeuwige Bildtse roem. ‘Ik dink dat elkeneen d’r weer naar útkykt.’

Met zestien deelnemers op de setlist, een kaartverkoop die heel goed loopt en de band Virus die druk bezig is de liedjes in te studeren kan het Bildts Songfestival alleen maar een succes worden. Dat denken Anneke van der Ploeg, Sander Krist en Leendert Nauta, die het festival ook dit jaar weer organiseren. Wij spraken met Anneke en Sander terwijl ze organisatorisch de puntjes op de i zetten.

De jury en presentator "worre op dut stoit fastlaid”, zegt Sander Krist, lachend: "’t Mot altyd op ’t leste momint, maar ’t komt altyd goed!” Ook Anneke is goed geluimd: "’t Gong echt heel flot dut jaar. Wij hadden de deelnimmers soa op pepier.”

Iedereen heeft recht op een bijbel in zijn eigen taal, vindt auteur Sytse Buwalda. En dus is daar nu de Kynderbibel in ’t Bildts, met zestig rijk geïllustreerde verhalen uit het oude en nieuwe testament. Met het klainpoppy Jezus en Simson die een luw met bloate hannen doadmaakte.

Het gaat over Kaïn en Abel. God keek in ’t hart fan baide broers. Doe sâg Hij dat Abel lief en goed waar, maar Kaïn waar niet eerlik.

En over Abraham: De ouwe stamfader en syn frou Sara die’t nag ’n kinechy krije souwen, ’n jongetsy.

Over de ijzersterke Simson. Op ‘n dâg kwam hij ’n luw teugen, ’n hele groateneen. Doe pakte Simson de luw met baide hannen beet en draaide him de nek om. Simson had de luw doad maakt. Met bloate hannen!

In St.-Annaparochie liggen twee gloednieuwe padelbanen, maar daar wordt slechts beperkt op gespeeld. Waarom? Door onduidelijkheid over geluidsoverlast.

Voor tonnen twee padelbanen laten aanleggen, maar er na oplevering slechts beperkt op kunnen spelen wegens mogelijke geluidsoverlast. Dat lot treft de Bildtse Tennis Club.

Wie over de S. Brandsmalaan in St.-Annaparochie fietst, kan ze vanaf de weg zien liggen: de twee nieuwe padelbanen waarover de afgelopen maanden zoveel te doen is geweest. In afwachting van onderzoeksresultaten mag er door leden van de Bildtse Tennis Club nu dagelijks tot zeven uur ’s avonds op gespeeld worden, vertelt voorzitter Theo Timmermans. "Maar omdat de meeste mensen dan werken, zet dat geen zoden aan de dijk. Dit kost ons bakken met geld.”

De rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) in St.-Annaparochie gaat op termijn sluiten. Met dat advies komt het dagelijks bestuur van Wetterskip Fryslân. De rwzi in Franeker kan daarentegen rekenen op een flinke investering.

De rioolwaterzuivering in St.-Annaparochie is van 1974 en flink verouderd. De kwaliteit van het gezuiverde water voldoet nu nog aan de eisen, maar er komt een moment dat dit niet meer te garanderen is. Wetterskip Fryslân wil daarom het rioolwater, dat nu nog aan de Middelweg-West wordt gezuiverd, in de toekomst naar Franeker transporteren. Het algemeen bestuur besluit in november over het uittrekken van 1 miljoen euro voor de voorbereiding, waarvoor eerder ook al 0,5 miljoen euro is gereserveerd.

De bedoeling is dat er in 2024 een ontwerp ligt voor de vernieuwde, vergrote en verduurzaamde rwzi in Franeker. In 2025 volgt een voorstel voor de aanleg van een nieuwe persleiding tussen St.-Annaparochie en Franeker die nodig is om het rioolwater te transporteren. Voor het sluiten en afbreken van de rwzi in St.-Annaparochie moet er in 2026 een plan van aanpak liggen. Wetterskip Fryslân overlegt met de gemeente Waadhoeke over de toekomstige invulling van het terrein van de rwzi in St.-Annaparochie.

Kin 'n feugeltsyman mij fertelle werom at de jaarlikse feugeltelling 'n paar keer in 't jaar is? Ja, die sin klopt wel: werom is de JAARLIKSE feugeltelling 'n paar keer in 't jaar? Temînsen, die indruk krij ik.

Ni, ik krabbel niet werom, want ik weet 't aigenlik wel seker, want ik hew 't even opsocht. 't Meest faak kom ik teugen dat d'r in 't lêste weekeand fan jannewary 2022 de jaarlikse feugeltelling plakfonnen het. Dus dat sil soa weest weze.

Ik meende dat d'r in de seumer ok 'n telling weest waar, maar der kon ik niks over werom fine. Dus dat sil ik dan mis hewwe.

Alle dagen besiket de 54-jierrige Pietsje Hannema fan Sint Jabik der wol op út te gean. Rinne jout har rêst. En dat is nedich, want har libbenspaad is ien fan falle en wer oerein komme.

Minsken yn Sint Jabik sjogge net mear raar op as se Pietsje Hannema troch de buorren kuierje sjogge mei har klikproteze. Sy kenne har ferhaal: Pietsje moast yn 2007 har skonk amputearje litte nei't in tumor yn 'e linkerskonk de senuwen oantaast hie. It fertriet wie grut, mar se liet har net út it fjild slaan.

Hannema grypte alle medyske kânsen oan om wer troch it libben rinne te kinnen. Sa waard sy de earste frou yn Nederlân dy't in nij type proteze oanmetten krige troch it Radboudumc yn Nijmegen.

"Het Bildt is een vruchtbare streek die bekend staat om haar karakter; de kop d'r foor en skouders d'r onder, dus het samenstellen van opnieuw een prachtige deelnemerslijst was geen moeilijke opgave.” Sjoerd de Jong van de ‘Bildtse Smaakroete’ is trots: de derde editie van het evenement op 29 oktober kent het hoogste aantal deelnemers tot nu toe.

Op die zaterdag is er tussen 11 en 16 uur op negen boerenerven, tuinen en terrassen streekeigen voedsel te koop. De eerste Bildtse Smaakroete in 2020 werd georganiseerd tijdens de tweede lockdown. ,,Dat was een opmaat voor veel mensen om bewuster en dichterbij eten inkopen”, aldus De Jong. De dag biedt ook de mogelijkheid aan geïnteresseerden om eens op een (boeren)erf te kijken.

Liefhebbers kunnen vrijblijvend een route rijden waarbij ze op iedere locatie kunnen stoppen. De deelnemers zijn te vinden in Sint Annaparochie, Oudebildtzijl, Sint Jacobiparochie en Westhoek. Meer info via www.facebook.com/bildtsesmaakroete.

Ynwenners fan Sint Anne wolle foarkomme dat in húshâlding út Sri Lanka ferhúzje moat en útset wurdt. Heit, mem en trije bern wenje al 4,5 jier yn it azc yn it doarp, mar tongersdei moatte se nei de opfang yn Burgum.

Yn Burgum wolle se de asylproseduere op 'e nij opstarte. En as dat net slagget, moatte se werom nei Sri Lanka, mar dat lân is net feilich foar de famylje. Se binne dêr bedrige en de situaasje is neat feroare. It smyt in soad stress en fertriet op.>

Tineke de Jong fan Wereldwinkel Het Bildt ken twa jonges fan de húshâlding, Sandav fan 19 en Thisev fan 17 jier, as warbere, yntegrearre frijwilligers.

'n Kaartsy in de Volkskrant sorgde saterdeg foor hilariteit op twitter. Frysland worde Grunningen noemd, Grunningen worde Frysland. Twitter is twitter: eerst wort d’r om gnezen en worre d’r grappys maakt. Maar omdat niks meer gewoan leuk of ’n foutsy weze kin – ’t sou wel ’s bewust deen weze kinne – fochten twitterers nander ’n uurtsy later ouwerwets de tint út. De fout sou eksimplarys weze foor, jawel, De Kloof.

(Nb. Sille wij ôfprate dat hursels respekterende media nooit meer ‘Opskuor op twitter oer...’-berichys make? ’t Is loie sjoernalistyk en gyn nijs: twitter draait op en om ophef. ‘Frede op twitter’, der sou ik op klikke.)

Dàt hij d’r is, der is hest elkeneen ’t over eens. Maar wer’t De Kloof geografys krekt lait, hoe groat, diep en oud hij is, der ferskille de menings over; hij is met ’t bloate oog niet te sien. Josse de Voogd houde d’r ’n lezing over forige week. Meest pikante útspraak (in de Leeuwarder Courant): ‘Ik heb dit onderwerp, de Randstad en het platteland die tegenover elkaar staan, jarenlang aangejaagd, maar nu slaat het door.’ At sels de anjager fan ’t onderwerp fynt dat syn poppy tot ’n monster útgroeid is, dan wete je dat ’t út de klauwen loopt.

Fleden week hoorde ik op 'e radio bij de Omrop 'n intervjoe met een die't 't had over 'n poezyalbum dat weg waar. Nummer seuven miste d'r fan de feertyn eksemplaren fan de in 2012 sturven Kitty Altena.

Doe't se nag leefde raisde sij 't lând deur om foor hur bekinde persoanen en bekinde Nederlanders te fangen in hur albums. Ok bekinde Friezen krekt as Jopie Huisman, Pyt Paulusma en Hans Wiegel skreven d'rin.

Maar bij wie lait nou nummer 7? Dan frage je je fansels ôf hoe't soa'n album nou weg raakt is. Meskien útliend of in 't ôngûnstige gefal stoalen. Maar dat lêste sil wel niet soa weze, want wie is d'r nou soa hyt op om 'n poezyalbum te stelen?

Yn El Salvador binne nei 40 jier twa fertochten oppakt foar de moard op fjouwer Nederlânske IKON-sjoernalisten yn 1982. Ien fan har wie Koos Koster, dy't yn Sint-Anne opgroeide.

Foar it kristlik gymnasium yn Ljouwert dêr't Koster hinne gie, leit in poëzytegel mei in gedicht fan Koos Hagen dy't by Koster yn de klasse siet. It gedicht giet ûnder oare oer de moard op Koster.

De fertochten binne neffens telefyzjeprogramma Zembla âld-minister fan Definsje Guillermo Garcia en kolonel Francisco Antonio Morán, âld-direkteur fan in spesjale plysjetsjinst. De âld-minister wenne oant 2016 yn de Feriene Steaten. Hy waard it lân útset fanwegen belutsenheid by minskerjochten yn El Salvador.

Twee volle bussen met 85 pelgrims uit Dronryp, Franeker, Harlingen en Sint Annaparochie toeren deze herfstvakantie naar Lourdes. De oudste is 89, de jongste 14. In een roerige wereld vestigen de bedevaartgangers hun hoop op de Heilige Maagd. Een zoektocht naar hoe Maria de weg wijst.

Een van de deelnemers is Rocla Toso Mbala (18) uit Sint Annaparochie. Het is de eerste keer dat de Roc-student bouwkunde op bedevaart gaat. Dus wat hij kan verwachten? Geen idee. ,,Iedereen vertelt hoe leuk het daar is, dat wil ik graag meemaken.” Hij hoopt tijdens de reis vooral veel te leren. Voor Rocla is het geloof heel belangrijk. ,,Het maakt een groot deel uit van mijn leven, ik ben er mee opgegroeid en ik ben er heel veel mee bezig.” Hij bidt elke dag, leest de bijbel en gaat elke zondag naar de kerk. Het is een houvast. ,,Het geeft me hoop, kracht en moed en het laat me nooit los. Als ik later een gezin heb wil ik het mijn kinderen ook meegeven.”

De kerk is ook de plek waar Rocla zijn vrienden ontmoet. De jongeren die meegaan zijn allemaal bevriend met elkaar. Dat ze als jeugd met veel oudere reisgenoten op pad gaan vindt Rocla mooi. ,,Na de mis drinken we ook koffie met de ouderen in het parochiehuis. Dan hebben we vaak goeie gesprekken. Nu gaan we niet alleen koffiedrinken, maar een week naar Frankrijk. Echt leuk.”

Vijftien jaar geleden werd het linkerbeen van Pietsje Hannema (54) geamputeerd. Een klikprothese gaf haar een nieuw bestaan. Ze maakt er lange wandeltochten mee. Topsport, zeggen de artsen. In een boek, waarvan maandag de presentatie was, vertelt ze haar levensverhaal.

Eerst had ze het niet in de gaten toen ze in 2017 op weg was naar de finish bij de Nijmeegse Vierdaagse. ‘Respect, respect, the woman on the right!’, zong het groepje Canadese militairen. Een van die mannen vertelde bij het passeren dat het gezang voor haar was bedoeld. "Se seagen dat ik wat bysûnders die. Prachtich wie dat.”

Met een gezond been én een klikprothese van ijzer volbracht ze de Vierdaagse. Dat deed ze in 2018, 2019 en in 2022 opnieuw. Daar bleef het niet bij. Hannema liep inmiddels veel meer lange afstanden. Neem de Kennedymars in Driezum en Wâlterswâld, een tocht van 80 kilometer: ’s nachts 40, overdag nog een keer. Of de Tocht om de Noord, in het Groningse Westerkwartier. Ook 80 kilometer.

De glazewasser tikt op 't rút at-y mij de weunkamer inlopen siet. Ik skrik op en bin benijd wat d'r an 'e hând is. Fast gyn fergeefse beurt fan 'e rútten, nim ik an, om't se soa skitterend mooi binne.

At ik búttendeur bij him staan, wiist-y naar 't hoeky fan 't huus. Allegaar meepsen. Foor goenent die't niet wat wat 'n meeps is: dat is 't Bildtse woord foor wesp. Helendal in 'e hoek fan 't huus flige de meepsen d'rin en d'rút en der is dus 'n nest."

"Soa'n nest mot fansels útroeid worre. Dat ik op internet soeke naar 'n wespeferdelger. Noh, d'r sit sels een in St.-Anne, ontdek ik, en bel fansels fortendaliks dut bedriif. Ik krij 'n frou an 'e tillefoan die't Frys praat. Ik weet niet hoe't jim dat foele, maar at ik een an 'e lyn krij die't Frys praat, dan hew ik ok drekt fertrouwen in 'n bedriif.

Petra Hooijenga (36) gaat per direct aan de slag als talentcoach langebaan van het KNSB Talent Team Noord. De inwoonster van St-Annaparochie volgt Ingo Bos op, die is overgestapt naar het Development Team van het Gewest Fryslân.

Hooijenga gaat binnen het KNSB Talent Team samenwerken met hoofdcoach Peter Kolder. Zij zal zich vooral richten op rijders uit Drenthe en Groningen, hij blijft de Friese schaatsers begeleiden.

"Ik krijg heel veel energie van het werken met zulke gemotiveerde sporters”, zegt Hooijenga, die deze week in haar nieuwe rol is begonnen. "Dat is fantastisch om te doen, samen met een geweldig team eromheen. Ik hoop dat ik hieraan wat kan toevoegen en dat ik de sporters kan helpen bij een volgende stap in hun schaatsloopbaan.”

Eke Folkerts uit Oudebildtzijl is dinsdag 4 oktober namens de fractie Geborgd Ongebouwd geïnstalleerd als lid van het algemeen bestuur van Wetterskip Fryslân.

Folkerts (36) is in het algemeen bestuur de opvolger van Frank Jorna die in juli toetrad tot het dagelijks bestuur van Wetterskip Fryslân. Folkerts is voorgedragen namens de benoemende agrarische organisaties in het beheergebied van Wetterskip Fryslân.

Zij kiezen gezamenlijk de kandidaten voor de zetels van Geborgd Ongebouwd. Folkerts is zelfstandig ondernemer en doet projecten en opdrachten voor verschillende opdrachtgevers in de landbouwsector. Zij is tevens bestuurslid bij het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en was eerder voorzitter van de Agrarische Jongeren Friesland.

In 1997, in 't tweede jaar fan de stúddy sjoernalistyk in Swolle, formde him 'n hechte fryndegroep fan ses. Je siene de een faker as de ander – goent had ik al jaren niet sien – maar omdat ’t dut jaar 25 jaar leden is dat wij nander troffen hadden, gongen wij in septimber naar Antwerpen foor ’n reüny-weekeand.

D’r waar foor Antwerpen koazen omdat wij der in 1997 oud en nij fierden. ’t Waar de eerste keer dat wij met oud en nij op rais gongen, in wat ’n lange tradisy worre sou. Ik bin sels lang niet altyd met weest, maar ’t het mij o.â. na Dublin, Glasgow, Istanbul en fijf dagen in ’n boerderij bij Rotsterhaule brocht.

Mâg ik even jim andacht? Dankewel. Goeie allegaar. Fijn dat jim d'r allegaar binne. Dat doet mij goed. En wij binne hier fansels niet soamaar. Ni, wij sitte hier maar foor een man: Jan de Groot.

Sien him der nou 's glimmen en groats wezen. Want, mînsen, 't het 'n hut duurd, maar aindlik is't dan soafeer: hij hoort d'r aindlik bij. Jan het echt fan alles perbeerd, maar 't lukte maar nooit. Maar fleden week waar 't dan aindlik soafeer.

Ik praatte nijs even met him en froeg him wanneer hij d'r aigenlik foor 't eerst in loofde. Neffens Jan mot dat begin fleden week weest hewwe. Hij had doe 'n goed gefoel dat 't wel 's raak weze kon. Want, bêste mînsen, deur de jaren hine kreeg elkeneen om him hine 't, maar ôns Jan niet. En at se him froegen at-y 't al 's kregen had, dan skudde-y alle keren teleursteld syn hood. Je sâgen him gau 's dinken fan: "Werom sij allegaar al en ik niet?" Je hadden súvver begroatens met him.