Nieuwebildtdijk, 2 juli 2021    

Yede van der Kooij was de 'plasticprofessor'

Yede van der Kooij 1954-2021

Yede van der Kooij (Rinsumageest, 1954) spendeerde zijn werkzame leven aan het winnen van energie en grondstoffen uit afvalwater. Op het randje van zijn werkzame leven lukte het: de bioplasticreactor aan de Greunsweg in Leeuwarden maakt plastic uit riool-slib. "De kroan op myn wurk", noemde de innovator en chemisch technoloog het. Vorige maand overleed hij, nog geen halfjaar met pensioen.

TIM FIERANT

En dus zit zijn weduwe, kunstenares Anke van Westerlaak, nu alleen in de knusse dijkwoning aan de Nieuwebildtdijk die zij en Yede een paar jaar geleden kochten. "Hij had hier allemaal plannen. Wilde een eb- en vloed-reactor in de achtertuin bouwen, maar die plannen bleken groter dan zijn portemonnee."

Hun verhaal begint halverwege de jaren tachtig in studentensociëteit Wolwęze, op een feestje van een gezamenlijke vriend. Je zou ze misschien niet direct bij elkaar zoeken. Maar de kunstenares en de milieukundige met een hang naar het theatrale raakten aan de praat en vergaten alles om hun heen. "Ineens vroeg de barman ons weg te gaan. We keken om ons heen en de zaal was leeg." Een halfjaar later pas was het definitief aan. "‘Werk vind ik het allerbelangrijkste’, vertelde hij me al snel. ‘Ok’, dacht ik, ‘en ik dan?’"

Van der Kooij had al een zoon, Taco, uit een eerdere relatie. Die nam hij regelmatig mee zeevissen, net als zijn eigen vader een half leven eerder deed.

Yede van der Kooij werd geboren als bakkerszoon in Rinsumageest. Hij had een oudere zus en kreeg er later nog een broertje en zusje bij. Toen Yede 4 was, verhuisde het gezin naar Sint Annaparochie.

De jonge Yede was een ondernemend ventje, vertelt zijn broer Albert. "Yede deed de dingen gewoon. Ik was iets afwachtender en kon mooi in zijn voetsporen meegaan. Hutten bouwen, aaisykjen ."

Yede wist al snel dat hij ‘de milieukant’ op wilde. Hij ging aan de slag bij afvalverwerker Holwerda, later de Grontmij en daarna bij het Wetterskip. Hij was praktisch, werkte tussen de bedrijven door nog een tijdje als fietsenmaker. ‘Doen is het nieuwe denken’, was zijn motto.

Dat bleek wel uit zijn eerste grote klus bij het Wetterskip. Of hij het baggerslipdepot bij Deinum kon opruimen. Yede had aan één woord genoeg en ging aan de slag. Via connecties bij vorige werkgevers had hij het snel geregeld. Pas toen alles zo goed als geregeld was, mochten directie, bestuur en de gedeputeerde bij het kruisje tekenen. Dat zorgde voor wat reuring, al was iedereen achteraf vol lof over deze pragmatische aanpak. Dat Yede ook nog eens een miljoen euro bespaard had, maakte het alleen maar mooier. Zijn nonconformisme werd soms lastig gevonden, en opende tegelijkertijd collega’s de ogen. ,,Ik ga het vanaf nu wat vaker zoals Yede doen’’, verklapt een Wetterskipcollega.

Een bioplasticreactor was de kroon op zijn werk

Als Yede eens iets moest presenteren was hij in zijn element. Hij had een theatrale kant. Tijdens zijn presentaties gebeurde er altijd wel iets geks, waar hij de aandacht mee kreeg. Zijn innerlijke podiumbeest had hij al eerder ruim baan gegeven in het theatertrio ‘De Blonde Parkeerdildo’s’ samen met Henk Krist en Henk Louwen. Met hun bizarre act ontregelden ze het Fries Straatfestival.

Vlak na zijn pensioneren, afgelopen januari, bleek hij ernstig ziek. Daarna ging het snel bergafwaarts. Zijn Anke dacht nog weleens terug aan de uitspraak die hij ergens halverwege de jaren tachtig deed. ‘Werk is voor mij het allerbelangrijkst’. "Ergens wel typisch. Vlak nadat hij stopte met werken was ook zijn leven voorbij."

Bron: Leeuwarder Courant