Bildtse producenten hopen de populariteit van streekvoedsel over de coronacrisis heen te tillen. Dat er bij hen in het najaar heel wat te halen is, lieten ze zaterdag zien op hun ‘Smaakroete’.

Cor de Boer

De appels en peren liggen er glossy bij in de loods van Dirk en Griet de Groot in Sint Jacobiparochie. De kuubskisten zijn vanochtend uit de koeling gereden. Door het temperatuurverschil parelen er nu condensdruppeltjes op de schil van de bolle Doyenne du Comice-peren.

Het laatste fruit is een kleine week geleden geplukt, precies op tijd voor de Bildste Smaakroete van zaterdag. Op acht adressen bieden boeren en producenten hun verse waar aan, van pompoenen en pruimenwijn tot pastinaak en paling. Wie zijn route een beetje tactisch plant kan voor weken de hele schijf van vijf aan streekproducenten in huis halen.

Noodsprong

Voedsel uit de eigen regio is sinds het uitbreken van de coronacrisis volgens trendkenners populairder dan ooit. Daar haakten de Bilkerts vorig jaar voor het eerst op in, al was dat vooral ook een noodsprong vanwege diezelfde crisis, zeggen initiatiefnemers Sjoerd de Jong en Douwe Gerlof Heeringa.

De Jong, de eenmans-marketingafdeling van het akkerbouwbedrijf van zijn vader en broers in Sint Annaparochie, bleef zitten met de partijtjes aardappelen en groente die hij buiten de bulkproductie om laat kweken voor consumenten en restaurants. Heeringa had dringend behoefte aan omzet in restaurant The Friezinn, dat hij in augustus 2020 opende in Westhoek, en zag een kans om versgerookte paling en ganzenborst aan de man te brengen.

Bij die eerste drive-through-editie stonden de auto’s vorig jaar tot ver op de Oude Bildtdijk, zegt De Jong. Er rolden er zeker vijfhonderd door de loods. Deze zaterdag houdt hij het op 450 klanten, die ditmaal te voet en mondkapvrij naar binnen mogen in deze ‘doorstroomlocatie’.

Truffelaardappelen

Los van de handel is de verkoopdag vooral een goede kans om mensen andere smaken en verse seizoenswaar aan te bieden. En dus lagen hier de eerste Bildtse pastinaken en

roze piepers en zwarte truffelaardappelen op de kuubskisten. De Jong: "Ik hoop dat mensen weer ontdekken wat de echte smaak van aardappel is, in plaats van die melige bollen in de supermarkt waar soms niets eens op staat welk ras het is."

In The Friezinn zijn om kwart over drie de 70 pond gerookte paling en 50 borststukjes van de kolgans al uitverkocht. Herfstbierpakketten staan nog wel in het gelid. Uitbater Heeringa ziet de dag ook als een kans om mensen te laten ervaren dat de oogst niet altijd eenvormig is, zoals in supermarkten. "It kin ek wolris oars útfalle, dat de ierappels wat grutter binne of de ieltsjes krekt wat koarter, lykas dit jier."

‘In likje sjem’

De ondernemers helpen elkaar. De pastinaken van De Jong zijn het hoofdingrediënt van de soep die bovenaan de menukaart prijkt en keren als "swietich en ierdsk" smaakelement zelfs terug in het winterbier dat Heeringa op sinterklaasavond presenteert. Op zijn beurt verwijst die kopers van zijn ganzenborst door naar de jamkraam van PuurAlie in Sint Anneparochie. "Ast der tinne plakjes fan snijst is dat perfekt mei in likje sjem."

Sjoerd de Jong hoopt dat de populariteit van lokaal voedsel standhoudt na de coronacrisis. "Het zou mooi zijn als we hier een jaarlijks festijn van kunnen maken om te vieren dat de oogst binnen is." Van Heeringa hoeft het niet bij een zaterdag per jaar te blijven. Zijn "stille dream" is een wekelijkse boerenmarkt, waar producenten hun waar rechtstreeks aan de man brengen.

Laatste hardfruitkweker

Fruitkweker Dirk de Groot probeert deze dag niet alleen blozende appels en sappige peren te verkopen. Mocht er iemand opduiken die zijn hele bedrijf wil overnemen, dan zou hij een gat in de lucht springen. Hij is 67 jaar en mist een bedrijfsopvolger. Zijn kinderen en hun partners die deze dag allemaal dapper meehelpen, hebben vertrouwde banen die ze niet graag inruilen voor het harde en ongewisse bestaan van ‘gernier’, waarbij een ziekte of slecht getimede hagelbui een hele oogst kan verpesten.

De Groot is de laatste hardfruitkweker van het Bildt, waar een halve eeuw geleden acht bedrijven op gang werden geholpen op pachtgrond van de gemeente Franeker. De rest is al verdwenen, maar hij is er nog niet klaar voor om zijn 20 hectare (waarvan 14 van de gemeente) te laten gladstrijken ten gunste van de akkerbouw. "Hier zitten reeën, fazanten, hazen en hermelijnen en we werken zoveel mogelijk met natuurlijke plaagbestrijding door oorwurmen, gaasvliegen en zweefvliegen. Als dit ophoudt, waar moet al die biodiversiteit dan naartoe?"