Leeuwarden, 1 juli 2022

Woonkavels van 1,50 euro per jaar: Wetterskip zit vast aan oude deals

Oudebildtdijk 770

Wetterskip Fryslân komt moeilijk af van een paar honderd 'eeuwigdurende' grond-contracten die ronduit voordelig uitpakken voor bewoners van de Bildtdijken. Sommigen betalen jaarlijks slechts 1,50 euro voor de grond waarop ze wonen.

Cor de Boer

Het leek een simpele suggestie om de waterschapskas te spekken, die algemeen bestuurslid Sjerp de Jong van Lagere Lasten Burger deze week dropte in een commissiezitting: verkoop alle pachtgrond op en rond de Bildtdijken.

Dijkgraaf Luzette Kroon hielp hem meteen uit de droom. De kans is minimaal dat bewoners die nu spotgoedkoop grond in gebruik hebben zomaar toehappen. Kroon: "Het gaat om bedragen waarvan je van je stoel valt. Er zijn mensen die soms maar anderhalve euro per jaar betalen voor de ondergrond van hun huis. We sturen ze eens in de vijf jaar een factuur, omdat dan in elk geval de kosten van de postzegel gedekt zijn."

Recht van opstal

Wetterskip Fryslân heeft deze eeuwigdurende contracten bij zijn oprichting in 2004 geërfd van een reeks voorgangers. Op het Bildt was dat het waterschap de Waadkant, eerder ontstaan uit Noardlik Westergo en Tusken Waad en Ie, die op hun beurt weer tientallen voorlopers hadden.

De meeste rechten stammen uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw of van nog eerder, zegt rentmeester Karst Tamminga van het Wetterskip. Er werd destijds driftig gebouwd op de Bildtdijken, die toen nog te boek stonden als essentiële waterkeringen.

Tamminga: "De wetterskippen woene dy diken sels yn behear hâlde en dêrom waarden in protte huzen doe boud op basis fan in ‘recht van opstal’".

‘Fêstsetten’

Aan de vergoedingen die hier tegenover stonden is nadien niet meer getornd.

Tamminga: "Doedestiids hat men miend dat men dêr in ivichduorjend rjocht fan meitsje moast, werby de minsken in ‘niet-herzienbare retributie’ betellen. Dat betsjut dat de prizen dêr’t it yn de foarige iuw op fêstsetten is noch hieltyd jilde en net oanpast wurde kinne."

De tarieven variëren in deze gevallen van 1,50 tot 10 euro per jaar. Het gaat om privaatrechtelijke overeenkomsten die notarieel en kadastraal zijn vastgelegd en die overdraagbaar zijn op nieuwe bewoners. Om het nog wat ingewikkelder te maken hebben eerdere waterschappen met andere bewoners juist weer erfpachtcontracten afgesloten, soms ook tegen vastgespijkerde prijzen. Daarnaast wordt ook nog onbebouwde grond gewoon verhuurd.

In de rest van de provincie doen zich volgens Tamminga nauwelijks vergelijkbare situaties voor. Alleen bij Zurich, Makkum en Stavoren staan huizen op grond met een herzienbare erfpacht of recht van opstal.

‘It is sa’t it is’

Op het Bildt kon zo een lappendeken van "in pear hûndert" contracten groeien. Van rechtsongelijkheid is geen sprake, zegt Tamminga. "It binne yn in soad gefallen privaat-rjochtlik fêstleine konstruksjes dêr’t wy neat oan feroarje kinne. It is sa’t it is. We hearre de minsken der yn de regel ek net oer. Allinnich op plakken dêr’t wy sleutelje wolle oan dy moaie foarwaarden, wurdt wolris oars reagearre."

Stapsgewijs probeert het waterschap alle contracten waaraan wel iets kan worden veranderd, bijvoorbeeld na het aflopen van de vastgestelde termijn, te koppelen aan marktconforme prijzen. Dat leidt nog wel eens tot opschudding. Eerder deze maand deed Hans Suss uit Westhoek in deze krant zijn beklag over de huurprijs voor 460 meter tuin, die in vijf jaar wordt opgetrokken van 50 euro naar 855 euro per jaar.

De tarieven variëren van 1,50 tot 10 euro per jaar

Wanneer burgers de grond waarop ze wonen willen kopen, werkt het Wetterskip daar in veel gevallen aan mee, zegt Tamminga. "We ha net de kapasiteit om dêr hiel aktyf achteroan te gean en we kinne de minsken ek net twinge, mar as wy fan grûn ôf komme kinne, dan dogge we dat."

Zulke situaties doen zich vooral voor wanneer een woning wordt verkocht. "As der in folslein nije eigner op komt, dan wol dy gauris de ûndergrûn yn eigendom ha, fral om’t dat geunstiger is om in hypoteek te krijen." In die gevallen bedingt het Wetterskip volgens Tamminga een redelijke prijs. "We jouwe it net wei."

Bron: Leeuwarder Courant