Veertig jaar werkt Marco Goldenbeld (63) als beeld-houwer. En dat viert hij met een expositie rond Dekema State in Jelsum en koninklijke aandacht op het Lange Voorhout in Den Haag.

Gitte Brugman

Het eeuwenoude Dekema State ligt er weelderig bij. Jonge peren wachten op zon. Kippen scharrelen tussen de struiken en de erfhond verwelkomt bezoek. Tuinlieden zijn druk met het opschonen van de appelboomgaard. Enkele zieke bomen moet het veld ruimen. Dat geeft het beeld Mirrored opeens een veel opener achtergrond.

Hoewel de tuinen en de kleine weiden rond Dekema State zich prima lenen voor een beeldenexpositie, is het zeker twintig jaar geleden dat hier voor het laatst werk is tentoongesteld. "Toen van Minerva-studenten", weet Marco Goldenbeld uit Sint Jacobiparochie te vertellen. De beeldhouwer viert dit jaar zijn veertigjarig kunstenaarsjubileum met een door hem zelf georganiseerde expositie.

"Mijn vrouw wandelde hier langs en dacht dat deze plek wel geschikt kon zijn." Het stichtingsbestuur ging akkoord en zo kwamen er begin juli veertien kleinere en grote beelden naar Jelsum. Het eerste werk is een eindexamenstuk van de Rietveld Academie uit 1981. Het hardstenen stuk oogt als een halve spiraal. "De herhaling, de spiegeling zit er al in. Dit deel is gelijk aan de andere kant."

Liefde voor steenhouwen

Goldenbelds vader Jop was kunstenaar. Toen Marco nog maar vier jaar was, scheidden zijn ouders. Hij en zijn jongere broertje kwamen bij zijn vader wonen. "Ik heb ook nog een tijdje in een tehuis gewoond, en in een pleeggezin", zo vertelt hij min of meer terloops. Waardering voor zijn vader als vader heeft hij niet. "Maar ongeveer vanaf mijn achtste, vanaf dat ik me dat bewust werd, heb ik een liefde voor steenhouwen gehad. De modellen, het materiaal... ik vond het prachtig."

Gewoon naar school gaan lukte de jonge Goldenbeld niet. "Ik moest voor mezelf en mijn broertje zorgen." Maar de drang om kunstenaar te worden was zo groot dat hij een "enorme massa" aan werk wist te maken. Dus toen hij zich op zijn zestiende meldde bij de Rietveld Academie was in elk geval zijn passie overtuigend. Hij werd toegelaten op de avondschool.

"Later heb ik weer contact gekregen met mijn moeder, Annet Haring. Zij is ook gaan beeldhouwen." Beide ouders werkten in de figuratieve traditie, waardoor ook Marco het idee had dat hij figuratief moest werken. Op de academie kwam hij met meer stromingen in aanraking en groeide hij een andere kant op. "Ik word vaak ingedeeld bij geometrisch abstract, maar mijn werk heeft niets wiskundigs. Ik bereken niets, maar werk puur intuïtief."

Voorkeur voor staal

Hoewel hij van het ambachtelijke steenhouwen hield, zwoer hij steen al snel af. "Als ik een half jaar heb staan hakken op een beeld, wordt dat al snel onbetaalbaar!" In Beetsterzwaag staat nog een groot granieten werk van hem, maar hij koos al snel voor staal. Een enkele keer ontstaat er een combinatie van staal met steen. Zoals in Opgesloten, waarbij hij besloot bij de sokkel en niet bij het beeld te beginnen. "Toen vormde het beeld zich er omheen."

"Gewoon beginnen", dat is zijn werkwijze. Met karton, blik of wasplaatjes probeert Goldenbeld vormen te vinden. "Met minimale middelen een maximaal effect bereiken."

Het liefst zou hij zijn beelden laten zweven, maar omdat ze nog niet op de punt kunnen staan, zoekt hij naar oplossingen die zweven benaderen. Zo valt de punt van het corténstalen Stand firm in de zwarte voet van het beeld.

In zijn werkplaats heeft hij twee stapels. Die van ‘weer gebruiken’ en die van ‘nog niet weggooien’. Soms ligt een stukje blik net weer op een andere manier, waardoor het inspiratie geeft. "Ik maak veel foto’s, vooral als ik zo’n positie wil onthouden." Zijn laatste beeld is het uitgangspunt voor het volgende. "Je kunt op dezelfde plek beginnen, maar je moet ergens anders uitkomen."

"Ik zoek naar balans, naar behoud van lichtheid." De driehoek is in zijn beelden een veel voorkomende vorm. Waar bijna alle beelden eerst in het klein zijn gemaakt, is hij bij Balans meteen met grote platen begonnen. "Daardoor ontstonden andere dingen." De vormen zijn dit keer niet zo dun als de platen zelf, maar hij maakte ‘dozen’. Holle vormen, die toch niet massief lijken.

Dwarsdoorsnede

De getoonde beelden vormen een mooie dwarsdoorsnede van zijn oeuvre. Van twee vroege werken in steen tot de grote corténstalen beelden op de weide. In de hoek van het veld staat Frame . "Dat staat met opzet hier, want als je de rondgang wandelt zie je het steeds van vorm veranderen." De ene keer lijken de twee frames met spijlen een krater, dan weer een omgekeerde hoepelrok. In de boomgaard staan het spiegelende Mirrored ("Meteen op de eerste dag verkocht") en een kleine versie van Blossom .

Een grote Blossom staat momenteel op het Lange Voorhout in Den Haag, als onderdeel van een beeldententoonstelling georganiseerd door André van Lier en Pulchri Studio. Kunstenaarsvereniging Pulchri (sinds 1847) bezit hier een pand. "Ik ben nu ook lid geworden", vertelt Goldenbeld. Prinses Beatrix zou eind mei deze expositie openen, maar dat lukte niet. Afgelopen weekeinde kwam ze alsnog. "Ze was heel geïnteresseerd." Goldenbeld mag nu verklappen dat er twee jaar geleden door het Koninklijk huis werk van hem is aangekocht.

En dan doet hij dit weekeinde ook nog mee aan Kunst Event op landgoed Zonneheuvel met vier kleinere werken. "Ik probeer elk jaar aan zo’n soort evenement mee te doen. Steeds op een andere plek, dan kom ik nog eens ergens."

Waar hoor ik bij?

Aan stoppen denkt Goldenbeld nog niet. "Integendeel. Natuurlijk gaat het werk met ups and downs, en twijfel je wel eens." Maar hij merkt dat zijn werk steeds meer wordt gewaardeerd, dat hij nu lid kan worden van kunstenaarsgroepen waarvan hij vroeger dacht ‘hoor ik daarbij?’. Eventuele verlegenheid hier omtrent is hij nu kwijt. "En qua ideeën ligt er nog genoeg."

Opdrachten zouden leuk zijn, zegt hij. "Het lijkt wel of die zelden meer worden gegeven. Of ze zijn niet meer openbaar." Terwijl die er vroeger wel waren. Zoals voor de poort van de Vluchtheuvel in Leeuwarden, het Drenkelingenmonument van Sint Jacobiparochie of het beeld op het Stationsplein van Buitenpost. Maar hij klaagt niet. "Het gaat goed, er gebeuren dingen. En af en toe wat koninklijke aandacht is leuk."

De koffie is op, het gesprek afgerond. Goldenbeld loopt naar zijn auto. Hij gaat een beeld omruilen. Kraag ("een ouder beeld, het enige van hout") neemt de plaats in van See through . "De koper hoorde op de dag dat hij dit kocht dat hij ongeneeslijk ziek is. Hij wil er graag nog even van genieten."

De beeldententoonstelling Marco Goldenbeld op Dekema State is nog te zien t/m 5 september