Ze is een laatbloeier, maar wat voor een. De 74-jarige Ingrid de Vries uit Nieuwebildtzijl schreef een roman over de (op liefde lijkende) vriendschap tussen twee heel verschillende jongens. Een verhaal dat onder haar vingers ontstond.

Kirsten van Santen

Trots toont ze het bezoek haar werkkamer en wijst stralend op de deurpost. "Kijk! TWEE deuren!" Niet dat het zo rumoerig is in haar woning op de rand van het land, aan de voet van de zeedijk boven Nieuwebildtzijl, het is meer het idee. De buitenwereld moet buiten blijven wanneer Ingrid de Vries schrijft, op een veilige afstand, zodat de gedachten uit haar binnenwereld vrijuit kunnen stromen. Die twee deuren dus, een lekker gevoel.

Hier werkte ze aan haar tweede roman die eind juni verscheen, Water val, over de bijzondere vriendschap tussen Hamid en Einar, twee puberjongens die moeten laveren tussen groepsdruk en moraal. Eigenlijk is het al haar derde boek, want ze publiceerde ook een autobiografische roman bij de Leeuwarder uitgeverij Elikser, maar dat was in eigen beheer. Daarna kwam Schijnvrucht, bij de landelijke uitgever Ambo Anthos, waar ook haar derde boek is verschenen.

Haar eerste twee werken waren sterk autobiografisch, gingen over haar moeilijke jeugd in Maarssen, een dorp in Midden-Nederland, hoe ze van huis wegliep, terugkeerde, het volhield, maar erg te lijden had onder een moeder die haar zoontje innig beminde en haar dochter, Ingrid, resoluut afwees. "Dat eerste boek, dat moest eruit", zegt De Vries. Ze schreef het kort nadat ze met pensioen was gegaan. "Toen ik stopte als chef-redactie bij het Tros-Kompas wist ik: dan ga ik nú dat boek schrijven."

Aan de voet van de Waddenzee

Elf jaar geleden kocht ze met haar man Joost een huisje aan de zeedijk. Het was winter toen ze op het Bildt aankwamen. "Allemaal akkers met plassen en meeuwen", glundert De Vries. "En wind!" Het paar keek elkaar aan en knikte, ze hadden het huis nog niet gezien, maar de zaak was rond: hier zouden ze neerstrijken.

Hier, aan de voet van de Waddenzee schreef De Vries de (goed ontvangen) roman Schijnvrucht waarin ze haar licht laat schijnen op het leven van haar moeder, hoe die als jong meisje met een veel oudere man trouwde, haar vader, kunstenaar en rokkenjager. Nu, in haar derde werk, laat ze het verleden los, haar eigen leven ook, ze blikt niet meer achterom, ook niet in de vertelvorm, maar stoot op volle kracht vooruit, met de verbeelding als haar metgezel.

Water val is een ingenieus gecomponeerde coming-of-age-roman over twee jongens die op het eerste gezicht veel van elkaar verschillen: Einar groeit op in een welvarend Nederlands ‘yuppengezin’, Hamid komt als bootvluchteling uit Afghanistan naar Nederland met zijn moeder en zusje. De jongens komen bij elkaar in de klas terecht en raken, heel voorzichtig en aarzelend, bevriend.

Ze blijken veel meer met elkaar gemeen te hebben dan ze aanvankelijk dachten, allebei hebben ze een afwezige vader, hun thuissituatie is onzeker en allebei laveren ze tussen hun eigen moraal en de druk van de groep. Want hun ontluikende vriendschap staat onder druk. Een groepje klasgenoten pest Hamid en geeft Einar te verstaan zijn vriend te verraden. De twijfel, het geschipper, de fouten die de jongens maken, zijn uit het leven gegrepen. De Vries werpt interessante vragen op: wat wil ik zelf, hoe houd ik mijn roer recht, hoe bied ik weerstand aan de meerderheid, en vooral, hoe volg ik mijn hart, mijn intuïtie, mijn gevoel? "Het is een verhaal over de zoektocht van twee jongens naar hun identiteit."

Alles kan, alles mag

Waar ze de plot van het verhaal al in haar hoofd had, ontstond de vertelling grotendeels al schrijvende, onder haar vingers, ze hoefde alleen maar ontvankelijk te zijn, het op te schrijven. Het is het fijne aan fictie, zegt ze, alles kan, alles is mogelijk en alles mag. En niet alles hoeft zo klaar als een klontje te zijn – want dat is de charme aan Water val , het is niet helemaal duidelijk of Einar en Hamid, ondanks alles, nou verliefd op elkaar raken of het een bevlieging of toch ‘gewoon’ een intense vriendschap is.

"Ik kon al schrijvende alle kanten uit en de lezer ook." Al zitten er heus wel aanwijzingen in het verhaal dat er sprake is van liefde, van lust. Einar leert Hamid bijvoorbeeld zwemmen in het zwembad achter het sjieke landhuis van zijn ouders. Water staat vaak symbool voor erotische gevoelens en ook die spelen hier een rol. Hoe de jongens naar elkaar kijken, hoe ze elkaar vasthouden, hoe de tijd dan even lijkt stil te staan.

Het idee voor dit boek kreeg De Vries toen ze in de correctiefase van Schijnvrucht zat. Ze zag een foto in de krant van een 14-jarige bootvluchteling uit Afghanistan: de jongen drukte met zijn ene arm een rood rugzakje onder zijn oksel, zijn andere hand lag op zijn hart, op zijn gezicht een gelukzalige glimlach. Vrijheid, hij had Europa bereikt. De Vries knipte de foto uit en legde hem naast haar computer, keek er af en toe even naar, het leek alsof de jongen haar riep. "Wat staat jou te wachten, dacht ik, jij hebt geen tijd om te puberen zoals Nederlandse jongens van jouw leeftijd, jij krijgt met heel andere problemen te maken."

Het huis en de tuin van Einar spelen een grote rol in het boek. Het huis dat in haar hoofd model stond, staat aan de Vecht, bij Breukelen, in het landschap van haar jeugd. Zo’n sterk beeld helpt haar bij het schrijven: "Het is een bouwwerk, een lekker vast frame." Van daar uit kan ze verder bouwen, kan het verhaal ontstaan.

Laatbloeier

Ja, zegt De Vries, ik ben een laatbloeier. "Weet je, ik heb zoveel last van mijn jeugd gehad." En nu heeft ze haast. Ze is al 74 maar weet zeker – eigenlijk wist ze dat altijd al – dat er nog veel boeken in haar zitten. Heel veel. En die trappelen van ongeduld, die moeten eruit, vechten om voorrang. Ze is nu aan het kauwen op twee verhaalideeën, eentje wordt al wat dominanter. Iets over Alzheimer en een viool. Ze werpt een snelle blik de gang in, richting haar werkkamer, waar de dubbele deuren wijd open staan, uitnodigend. Die deuren moeten nodig weer dicht.

Water val , Ingrid de Vries, Ambo Anthos, 21,99 euro ( 268 blz.

Bron: Leeuwarder Courant