Sint-Anne, 14 desimber 2021
Bedraigde soort |
Albatrossen binne trouwe, monogame feugels, maar de leste jaren skaide se faker. Ik most ok even in de ogen wrive, maar 't is echt soa. Normaal gong soa'n 1 prosint fan de paren śtnander, foornaamlik at 't niet lukt om nageslacht te krijen. Maar 't persintazy is bij sommige populasys de ōflopene 15 jaar oplopen tot 8 prosint. Gerard de Jong De ondersoekers sāgen twee redenen hierfoor, die't - 't sil gyneen ferbaze - met de mīns te krijen hewwe. Deur de opwerming fan 't water, motte albatrossen feerder raize om foedsel te finen en binne se langer fan huus. Lange-ōfstands-relasys, dat werkt niet foor albatrossen. At se niet meer ongefeer op 't selde momint werom binne op hur broedplak, wort degene die't al werom is ongeduldig en gaat d'r met 'n āndere albatros fandeur. De āndere reden is dat deur foedselskaarste hur stressnivo's omhoog gaan. Dat wort roezy: se 'betichte' hur partner d'r eerder fan dat se 't ōfwete late. Niks mīnsliks is albatrossen freemd. |
In Vroege Vogels gong 't sundeg over 't śtstorven fan libellen en waterjuffers. Foor 't eerst staan d'r meer as 40.000 planten en dieren op de list fan met śtstorven bedraigde soorten. Deronder liefst 1000 soorten libellen. 't Ferdwinen fan moeras- en plasdraslānd, 't feule landbougif en de opwerming binne de groatste kwaaddoeners. De presintatrise froeg an Vincent Kalkman fan insektekinnissintrum EIS hoe slim 't aigenlik is, dat d'r soorten ferdwine. D'r blive dos nag 'n soad soorten over? Wat is de funksy fan de bedraigde libellen? ,,Ik sien 'n libelle as meer dan inkeld funksjoneel, 't is 'n intrīnsike soort," saai Kalkman terecht. Naast 't fait dat se helendal gyn funksy hoeve te hewwen, laat staan ōns 'diene' motte, sait 't 'n prot over de staat fan de planeet at hyltyd meer soorten niet overleve kinne.
Beesten kinne hur niet ōffrage wat de funksy fan de mīns is. Konnen se dat wel, souwen se dan krekt soa barmhartig sźge dat 't niet śtmaakt? Dat de mīns as soort intrīnsike weerde het? 't Likent my waarskynliker dat se ōns al lang op de list fan bedraigde soorten set hadden. De mīns het fan gyn āndere soorten te frezen, maar is sels-destruktyf. 'Mooi geworre late,' sou 'n krekt skaiden albatros sźge kinne. 'Alleen ferdomde spitig dat wij der de dupe fan worre mosten.' Bron: Leeuwarder Courant, kollum Gerard de Jong
|