Ieder jaar weer gebeuren er veel ongelukken door aardappelrooiers. Brandweerkorpsen uit Noord-Friesland oefenen vandaag hoe ze beknelde personen uit deze machine kunnen bevrijden.

De vermoeidheid slaat toe, de duisternis valt in. Toch nog even een paar ruggen extra rooien. De weerman voorspelt regen de komende dagen. Maar verdraaid, weer een verstopping. De draaiende delen staan stil door een mengsel van loof en grond. Vlug even een graai met de hand of een trap met de voetomde verstopping ongedaan te maken. Nee, de motor niet uitzetten. Dan duurt het vijf keer langer voordat de prop is verwijderd.

Zie daar het meest voorkomende scenario voor ongelukken met een aardappelrooier. Want als de prop wegschiet, nemen de draaiende delen vaak delen van arm of been mee. Ieder jaar zijn er met aardappelrooiers tientallen ongelukken te betreuren. Vorig jaar zelfs twee met dodelijke afloop. Mijno van Dijk van het gelijknamige mechanisatiebedrijf in Sint Annaparochie schat het aantal ongelukken in het Noord-Friese aardappelgebied op gemiddeld zes per jaar.

Op het akkerbouw-, pluimveeen handelsbedrijf van de Sijtsma’s in Franeker weten ze er over mee te praten. Zowel Bauke Sijtsma (58) als zoon Sjoerd (28) hebben aan den lijve ervaren wat tegen elkaar

in draaiende delen van een rooier kunnen aanrichten aan hand en arm. "En wy binne net de iennichsten”, zegt Sjoerd. Hij en zijn vader zijn veel op pad voor hun handel in tweedehands aardappelrooiers (aardappelrooiers.nl). "Hiel faak komme wy minsken tjsin mei ferminkings."

De fysieke problemen worden vaak verergerd doordat opgetrommelde brandweerlieden vaak niet weten hoe ze een bekneld persoon moeten bevrijden. Ze beschikken wel over materiaal om een persoon uit een auto te halen. "Mar it stiel fan in rooier is folle hurder as it blik fan in auto", zegt zoon Sytze. Het zou volgens hem veel leed besparen als brandweerlieden standaard over een hydraulische knipschaar beschikken.

Toen bekend werd dat brandweerkorpsen in Noord-Friesland vandaag een grote oefening houden, zagen Sijtsma en Van Dijk hun kans schoon. Ze vroegen of de brandweer ook een sessie kon opnemen over aardappelrooiers. Dat was vlot geregeld.

De oefening vindt vandaag plaats op het terrein van Van Dijk met een rooier van de Sijtsma’s. De korpsen van Hallum, Ferwert, Stiens, Sint Annaparochie en Harlingen/Vlieland worden in allerijl opgeroepen met de opdracht eenbekneld persoon zo snel mogelijk te bevrijden. "Zo willen wij een stukje bewustwording creëren bij de brandweer", zegt Van Dijk.

Een beter voorbereide brandweer kan ongelukken niet voorkomen. Daarommoeten ook boeren dondersgoed beseffen met wat voor vijand ze op het land werken, betogen de Sijtsma’s. "At der problemen binne, set de motor út! Dat dogge wy no ek."