STEF ALTENA
Het verhaal van Sint Jacobiparochie is het verhaal van alle dorpen in Noord-Friesland van beperkte omvang. De bakker en de slager verloren er de slag met de grootgrutters in de centrumplaatsen. Brand de Haan zag hoe de dorpswinkels een voor een hun deuren sloten.
Zo'n 1700 inwoners telt Sint Jacobiparochie, Sint Jabik in het Bildts. De Haan wil toch even gezegd hebben: "Voor zo'n klein dorp doen wij het helemaal niet zo gek, wat winkels betreft."
Met hulp van zijn vrouw -"een geboren en getogen Bildtse" - komt hij tot acht zaken. Er is een dorpssuper, een kapsalon, een feestwinkel, een fietsenzaak, een winkel met restverkoop, een antiekzaak, een bloemenboetiek en een fotografiezaak.
Die laatste twee winkels zijn pas nieuw. Dan zou je kunnen zeggen dat het de ondernemers hier in het uiterste noorden van Friesland voor de wind gaat. "En dat is zeker niet waar", weet De Haan, die in het bestuur zit van dorpsbelang. „Als speciaalzaak moet je echt een goede naam opbouwen, wil je ook genoeg mensen uit omringende dorpen kunnen trekken."
Het zijn de slager en de bakker die hier - en met Sint Jabik vele andere kleinere dorpen in Noord-Friesland - definitief de slag hebben verloren. Hoe anders was het veertig jaar geleden, toen
De Haan als 'jongkearel' voor zijn Bildtse Griet verhuisde naar Sint Jacobiparochie.
"Slager Krol zat hier toen nog. We hadden een groentezaak, Kuipers. En er waren zelfs twee bakkerijen, De Jong en Struiksma", herinnert De Haan zich. "Je hoefde het dorp niet uit voor boodschappen. Kest nagaan." Er kwamen ook een grutterswinkel en nog een vestiging van de Spar in Sint Jabik."
De laatste decennia zag De Haan de winkels een voor een de deuren sluiten. „Sommige omdat de ondernemers het verkeerd aanpakten, maar de meeste toch wel omdat Minnertsga en Sint Anne om de hoek liggen."
In Minnertsga zit supermarkt Coop Compact ("Geweldige aanbiedingen") en in Sint Annaparochie is er voor elk wat wils: een Albert Heijn, een Poiesz en de Aldi. Uiteindelijk legden de dorpswinkels van Sint Jabik het toch af tegen de grote jongens. "Als het weer zo ver was, dan zeiden de mensen: 'blinder, we zijn er weer een kwijt'."
Er is een winkel in Sint Jabik die nog altijd open is, ondanks de aantrekkingskracht van de grote broers in de buurdorpen: de Troefmarkt. Een oproep van toenmalig burgemeester Aucke van der Werff om bij de Troefmarkt te gaan winkelen zorgde er vorig jaar voor dat het winkeltje niet ten onder ging aan de almaar teruglopende klandizie.
Het zijn vooral de oudere inwoners van het dorp die naar de Troefmarkt gaan, weet De Haan. "En natuurlijk kopen de anderen uit het dorp er ook wel eens wat. Je moet mekaar een beetje door de tijd helpen.
