Leeuwarden, 12 november 2009

    

'Dit is niet de plek om tot bloei te komen'

Jannie Regnerus

Filmmaker Pieter Verhoeff maakte een portret van kunstenares Jannie Regnerus. Vanavond gaat 'It riedsel' in première op het Noordelijk Film Festival. Tegelijk is er een tentoonstelling van haar werk in het Fries Museum.

Door Asing Walthaus

"Dy presiese manier fan observeren!" Filmmaker Pieter Verhoeff (Lemmer 1938) komt er steeds op terug, in zijn bewondering voor kunstenares-schrijfster Jannie Regnerus (Oudebildtzijl 1971). De manier waarop Regnerus naar de dingen kijkt, hoe ze haar observaties verwerkt, die moesten voor hem centraal staan in 'It riedsel', het filmportret dat hij over haar maakte. Vanavond is de premičre op het Noordelijk Film Festival, zondag is het nog eens te zien.

In 2006 had Verhoeff nog nooit van haar gehoord. Beiden namen ze deel aan 'Woordenstroom', een kunstproject rond de vaarweg van Lemmer naar Delfzijl. Zij vertelde dat haar grootvader sluiswachter in Lemmer was geweest en het contact was gelegd. Hij zag haar foto's ("hiele persoanlike, riedseleftige sfearfoto's"), las 'Het geluid van vallende sneeuw', het boek over Japan dat haar de Bob den Uyl Prijs opleverde, en fragmenten uit 'Ent', de roman waaraan ze nu werkt.

Verhoeff (bekend door speelfilms als 'Nynke' en 'Brief aan de koning') besloot een filmportret van haar te maken, zoals hij ze ook maakte van dichter Tsjębbe Hettinga, tekenaar Peter van Straaten en theatermaakster Dette Glashouwer. Portretten met de nadruk op het werk. Regnerus is er trots op, want de film legt een parallel tussen haar schrijfwerk en haar beeldende kunst.

'It riedsel' is bestemd voor Omrop Fryslan, maar veel Fries wordt er niet in gesproken. Regnerus komt uit het het Bildt en woont al jaren in het Westen. Toch is ze heel Fries stelt Verhoeff, door haar grote aandacht voor het landschap.

Voor 'It riedsel' dreven Verhoeff en Regnerus met een ballon over het Bildt. Volgens hem is dat een kenmerk van iedereen die in Friesland is opgegroeid en zeker van kunstenaars als Regnerus of Tsjębbe Hettinga: "Hoe't sy oan it lanskip hingje, dat altyd weromkomt. Ik ha dat sels ek, dat lanskip hat blykber in űnútwisbere yndruk op ús makke."

"Ik kan niet voor alle Friezen spreken, maar die band met het landschap dat klopt wel voor mij", zegt Jannie Regnerus. "Je bent er elke dag door naar school gefietst en terug, door een gebied met heel weinig visuele ruis. In de stad heb je heel veel ruis, gebouwen beletten je daar het zicht op de horizon. In het Bildt zit je wat dat betreft op de eerste rij, je treft het landschap iedere dag anders aan. Dat heeft alles te maken met het licht."

Regnerus' band met het landschap draait niet alleen om mooie natuurplaatjes. Haar foto's en films (fragmenten ervan zitten in 'It riedsel') tonen een intieme, persoonlijk beladen verhouding. Op een foto staat ze in een bos met op haar benen net zulke groene aanslag als de boomstammen. Grote bubbels drijven rond haar op het water. Ze ligt met een zwangere buik tussen molshopen. "Hoe komt se derop!", roept Verhoef. "It is fassinearjend, yntrigearjend, riedselachtich..."

En ironisch is het werk ook. Zo schilderde ze zinnen op een landweggetje in de zon, met water. Voor de film is het nog eens overgedaan. "Dat is een soort biecht, dat schrijven met water heeft een functie, want het verdampt door de zon." Maar als je het filmt wordt het toch juist vastgelegd? "Het is zo gefilmd dat je het niet goed kunt lezen, alleen een paar woorden." De film 'It Riedsel' gaat vanavond in premičre (besloten) en is zondag om 18.30 uur te zien in de Nivo Noordzaal van de Harmonie, Leeuwarden. De tentoonstelling 'Ingredients for a poem' van foto's en films van Jannie Regnerus begint vandaag in het Fries Museum en duurt tot 6 december.

Bron: Leeuwarder Courant