SUZANNE VAN DER HORST
De Kollumer Zoete Erwt is van de ondergang gered. De zoete is familie van de grauwe erwt en zo ziet hij er ook uit.
Piet Hoekstra (62) kreeg vijf jaar geleden zes erwten in handen en zette daar met kameraad Jaap de Jong (46) een bloeiende teelt mee op. Hoekstra is trots dat hij daarvoor nu het Waddengoud-keurmerk krijgt.
Oude gewassen telen is zijn hobby. Toen Het Bildt in 2005 vijfhonderd jaar bestond, teelde hij bij de viering een veldje gewassen uit vroeger tijden. Kollumer Jan van der Velde van het kenniscentrum voor Friese Gewassen vroeg hem of hij interesse had in de zoete erwt. Hoekstra zag de uitdaging wel zitten.
"De eerste twee jaar gebruikte ik elke erwt voor vernenigvuldiging. Ik durfde er amper van te eten", zegt Hoekstra. Hij legt uit dat elk plantje, als de omstandigheden goed zijn, in vier etages omhoog groeit. Elke etage telt aan beide kanten een bloem, elke bloem wordt een peul met daarin vier of vijf erwten. Na de oogst worden die gedroogd en machinaal uit de peul gehaald; ruim dertig erwten per plant.
De zoete erwt is er eentje met een gebruiksaanwijzing. Kapucijners biivoorbeeld zijn makkelijker te oogsten en minder vatbaar voor ziektes. Daar komt bij dat de moderne huisvrouw steeds meer voor het 'snelle koken' gaat. Door dit alles verdween de zoete erwt door de jaren heen naar de achtergrond. Zonde, want hij smaakt heerlijk, vindt Hoekstra.
Na de eerste twee jaar telen, vroeg Hoekstra zijn kameraad Jaap de Jong uit Oosterbierum of hij mee wilde doen met de redding van
de zoete erwt. Dus verhuisde de helft van de oogst naar de boerderij van De Jong. "Risicospreiding is belangrijk zeker bij dit soort gevoelige gewassen. Als bij de een iets misgaat, heb je altijd nog de oogst van de ander", aldus De Jong.
Het belang werd dit seizoen heel duidelijk. De droogte konden de planties nog wel hebben, maar de natte julimaand was voor een derde van de oogst desastreus. Een deel begon te schimmelen, een ander deel ontkiemde nog in de peul.
Tijdens de Bildtse Oogstdagen, zaterdag en zondag 27 en 28 augustus bij Machinefabriek Meijer in Sint Jacobiparochie, worden de erwten van Hoekstra en De Jong flink gepromoot. De mannen laten zien hoe ze de erwten telen en oogsten, restaurant De Zwarte Haan demonstreert de culinaire mogelijkheden en mensen kunnen een zakje kopen voor thuis.
| Ik durfde er eerst amper van te eten |
Het is al zover dat groothandel Greydanus & Brouwer Heerenveen de erwten in mooie pakjes door Nederland verspreidt. Ze zijn te koop in natuurwinkels met streekproducten in het assortiment. Waddengoud verspreidt flyers en De Zwarte Haan heeft gerechten met de Kollumer Zoete Erwt op het menu staan.
Bij De Jong staan de erwten elke zaterdag op tafel. Piet en Griet (60) Hoekstra eten ze op willekeurige dagen. Soms als soep, soms als snert, een eigen experiment van Griet. Hoekstra: "De tweede dag, als het spekvet er is ingetrokken, dan zijn ze het fijnst. We aten ze vorige week toen het skūtsjesilen op televisie was. Jongens, jongens, dat is dubbel genieten."
