Tijdens de Duurzame Huizen Route 2016 heten de deelnemers je welkom in hun energiezuinige woning. Zo ook Martinus en Louwina in Heerenveen. In hun huis speelt zon de hoofdrol.

"It mei seker net", schoot weleens door de gedachten van het in juni getrouwde stel toen ze met het ontwerp van hun Passiefhuis bezig waren. Hadden ze eindelijk een geschikte plek gevonden, waren ze wel een jaar met welstand in de weer om een ontwerp te krijgen dat paste binnen de lintbebouwing van de Tolhuisweg. Toen architectenbureau Sipma voor de vijfde keer een nieuwe tekening moest maken, spraken ze onderling af ermee te stoppen als die niet goedgekeurd werd. Achteraf zijn ze ingenomen met het proces. Vergeleken met de laatste versie was het eerste ontwerp in de woorden van Louwina "in gedrocht".

Louwina (56) en Martinus (68) maakten het zich dan ook niet gemakkelijk. Martinus had in 2004 een huis in Oostenrijk laten bouwen. Een goed geïsoleerd huis, dat heel comfortabel bleek. Zoiets wilde hij in Heerenveen ook. Gek op googlen, kwam het duo bij de stichting Passief Bouwen terecht en bij het idee van het Passiefhuis. Een woning die optimaal gebruik maakt van de zon en waarin de meest energiezuinige installaties en apparatuur worden toegepast. Tinus ging speciaal op cursus, waar hij leerde de warmtevraag van het huis te berekenen. Het bouwproces dat daarna volgde, bracht de twee op het idee een nieuwsbrief voor belangstellenden te versturen. Uiteindelijk werd dit de website passiefhuisheerenveen.nl.

Louwina, die in Sint Annaparochie woonde, leerde Tinus eind 2011 kennen. Dat jaar had Tinus totaal onverwacht zijn vrouw Jikke verloren. Louwina kende de twee alleen van verjaardagen bij haar zwager, waarmee Tinus bevriend was. De stap naar Heerenveen betekende voor haar afscheid nemen van de Werkgroep het Bildt, waarvoor ze in de gemeenteraad van het Bildt zat. Daar moest ze wel even een zomer over nadenken. In november 2012 zette ze de stap. Dat kwam voor de medefractieleden niet als verrassing. "Sy hienen al lang troch dat ik smoarferliefd wie."

De Bilkert trok eind 2012 bij Tinus in aan de Woudsingel in Heerenveen. De beslissing viel om samen opnieuw te beginnen, "want dy laadsjes wurde noait myn laadsjes", licht Louwina toe. De zoektocht naar een geschikte plek viel niet mee, tot de tip kwam over de twee-onder-een-kap aan de Tolhuisweg inclusief oerwoud als tuin. "Fol beammen en it hûs wie ryp foar de sloop." Ongezien kochten ze het om er daarna voor de grap nog eens doorheen te gaan. "Koest der amper trochhinne rinne. De kringloop hat noch wat ophelle, mar de rest is meigien yn de sloop."

"Hebben jullie dat gekocht?", kregen ze te horen, maar Tinus en Louwina zagen dat ze er een schitterend decor gratis bijkregen. De begroeiing van de omgeving en in hun eigen tuin de enorme tamme kastanje "dy’t dêr no te pronkjen stiet". In de tuin werd tijdens de bouw een grote carport gebouwd, die dienst deed als kantine, inclusief wc. Nu de kantine niet meer nodig is, is het plan ontstaan om er een wellnessruimte van te maken. Daarvoor moest al het gereedschap wel wijken en is het gebouwtje alweer uitgebreid met een nieuwe ruimte voor de werkspullen.

De tuin kreeg een grote zwemvijver, zodat de vrouw des huizes, die vroeger aan waterpolo deed, haar baantjes kan trekken. Dat levert haar man nog wel wat hoofdbrekens op, want het is een uitdaging om het water zo schoon te houden dat er gezwommen kan worden. Het is een puzzel om de balans op orde te krijgen, laat Tinus weten.

Hij hield als ‘bouwheer’ de regie over het hele traject. Vol enthousiasme vertelt hij over de specifieke ‘passieve’ elementen in de woning: hele dikke vloer-, dak- en wandisolatie, luchtdicht bouwen (geen warmteverlies via kieren, spleten en aansluitingen), drievoudig glas dat warmte makkelijk naar binnen laat en moeilijk naar buiten, balansventilatie, warmteterugwinning en overal ledverlichting. Belangrijkste onderdeel is dat de zon een hoofdrol moet spelen en de ramen zoveel mogelijk naar het zuiden gericht moeten zijn. Aan die eis kon de Heerenveense woning vanwege de ligging van de kavel niet helemaal voldoen. "Der wurdt wol stribbe nei in nul-op-de-meterwenning."

Naast energiezuinig is het huis ook heel comfortabel, benadrukken de twee. Met als uitgangspunt dat alles wat dagelijks nodig is binnen handbereik moet zijn. De slaapkamer en keuken op de begane grond hebben uitzicht op de tuin. Tussen deze verblijven zit een ruimte met alle apparatuur. De wasmachine op hoogte met laden eronder waar de vuile was in kan. "In waskkoer is hjir net nedich." In de woonkamer ontbreekt een televisie. Die staat boven op de entresol waar een gezellig zitje is gemaakt.

Naast energiezuinig is het huis ook heel comfortabel, benadrukken de twee. Met als uitgangspunt dat alles wat dagelijks nodig is binnen handbereik moet zijn. De slaapkamer en keuken op de begane grond hebben uitzicht op de tuin. Tussen deze verblijven zit een ruimte met alle apparatuur. De wasmachine op hoogte met laden eronder waar de vuile was in kan. "In waskkoer is hjir net nedich." In de woonkamer ontbreekt een televisie. Die staat boven op de entresol waar een gezellig zitje is gemaakt.

Op een van de dagen dat Tinus zelf druk was met de bouw, werd hij aangesproken door een voorbijganger, die niet wist dat hij de eigenaar was. "Fine jo hjir wat oan? Ik fyn it niks", kreeg hij te horen. Ook waren er mensen die lieten weten dat ze niet snapten dat de gemeente dit ontwerp goedgekeurd had. Positieve reacties zijn er ook. Een architect die in een verzorgingshuis in de buurt woont, liet speciaal zijn dochter langs gaan om te vertellen hoe geweldig hij het ontwerp vond. En op een dag wandelde een buitenlandse meneer langs. "Wat een mooie house, meneer."