Fryslân wil stoppen met de handelsreizen naar Oostzeelanden. Oene Krist uit Westhoek ontraadt dit. Maar het mot wel anders, zegt de bereisde adviseur.

Jan Arends

Oene Krist leeft in twee werelden die hij handig met elkaar combineert. Als part-time-ambtenaar van het Bildt is hij thuis in Europese subsidies. De kennis gebruikt hij voor zijn eigen adviesbedrijfje dat plattelandsgemeenten in de Baltische staten en Finland helpt. Tussendoor organiseert hij motorreizen.

Al dertien jaar vertoeft Krist in de regio. Hij viel voor de gastvrijheid van de bevolking. "Sy binne autentyk en iepen nei it Westen ta." Doordat het gebied buiten de steden "soms fjirtich jier achter rint op ús" kan de Bilkert oplossingen aandragen waarmee hij in Friesland ruime ervaring heeft.

Om er zaken te doen, moet je de landen kennen en vertrouwen winnen, weet Krist. Het heeft hem jaren gekost een goed netwerk op te bouwen. Hij helpt plattelandsgemeenten wegwijs te worden in de Brusselse subsidiemolens. "Yn de slipstream dêrfan kom ik bedriuwen tsjin."

Vooral Litouwse gemeenten profiteerden van Krists kennis van subsidiemogelijkheden voor plattelandsprojecten. De overheden waren niet gewend zaken te combineren en er één subsidieproject van te maken. "Sy tinke der: earst it jild, dan sjogge wy wol hoe't wy it útfiere."

Bij een aanvraag voor een watersportvoorziening is het bij voorbeeld handig ook een wan-delboulevard of een parkeerterrein mee te nemen. In de Baltische regio's is hiervoor liefst 80 procent leader-subsidie te krijgen. In Nederland bedraagt het aandeel Brussels geld 10 tot 20 procent.

Plattelandstoerisme heeft een hoge prioriteit. Veel subsidies gaan naar recreatieprojecten en nieuwe kleine hotels. Daarnaast is er behoefte aan ouderenhuisvesting en klinkt de roep om ver-keersremmende maatregelen op asfaltwegen in dorpskommen. Aan multifunctionele dorpscentra is geen gebrek. "Soks is der kombinearre mei saken as soarch en kultuer."

Voor buitenlandse bestuurders regelt Krist excursies naar platte-landsprojecten in Friesland. Andersom brengt hij Nederlandse investeerders of handelaren in contact met zijn Baltische netwerk.

Krist hielp Anne Toonstra uit Wolvega op weg in Litouwen, waar hij twee recreatieparken wil ontwikkelen. "Oene hat my yn kontakt brocht mei gemeenten, ündernimmers en mei in tolk. Fral it kontakt mei de polityk is wichtich." Ook investeerder Ger van Lith uit Beverwijk is klant van Krist. In een Lets skigebied bouwt hij een oud Sovjet-topsporttrai-ningskamp om tot recreatiepark.

Twee keer per jaar onderneemt Krist een motorreis met toeristen. Eén gaat naar de landen aan de Baltische Zee en één naar Sint Petersburg. Ook als stoere motorrijder maakt hij praktische combinaties. "De motors stalje op in gemeentehûs, even nei in boargemaster en in gemeentlik kultureel evenement besykje."

Wat kan Noord-Nederland van al deze ervaringen leren? Fryslan wil immers af van Nordconnect, het projectbureau dat handelsreizen en uitwisselingen organiseert met regio's in alle landen van Noordoost-Europa. Krist ziet drie "ferbetterpunten".

Zeker het Friese MKB heeft behoefte aan vervolgstappen. Als de contacten zijn gelegd en informatie is uitgewisseld, wordt het tijd voor zakendoen. Kleine bedrijven hebben meer ondersteuning nodig. "Ik stek de measte tiid yn de follow up. Moatst mear stappen mei de minsken meirinne."

In de tweede plaats is Nordconnect hier niet bekend genoeg. Naast buitenlandse handelsmissies moeten er voorlichtingsbijeenkomsten komen voor Nederlandse ondernemers.

Ten derde is het huidige samenwerkingsverband te groot. "It is te yl." De drie provincies kunnen beter korte tijd flink investeren in een paar regio's. "Pak in pear tema's en draach it dan oer oan it sakelibben." Beginnen in Estland, Letland en Litouwen is volgens Krist strategisch interessant. "Dy lannen binne de springplanke nei it grutte achterlan fan de omlizzende lannen. En dan soargje datst yn de netwurken komst."