Leeuwarden, 11 december 2010

From whom are you one?

Jere van Dyk

Zo zijn we Friezen. We horen of lezen, dat iemand Friese roots heeft en we willen weten: 'Fan wa binne jo ien?' Dus toen ik ergens las dat de Amerikaanse journalist Jere van Dyk - hij schreef een boek over zijn 45 dagen als gevangene van de Taliban - van Friese afkomst is, vroeg ik hem: 'Mr. Van Dyk, from whom are you one?'

bonne stienstra


Van Dyk is een kenner van Afghanistan, kwam er de eerste keer in 1973, trok in 1981 met de moedjahedien op en was er in 2008 om te werken aan een boek. Alles ging well, tot hij gevangen genomen werd door de Taliban.

Het toeval en mijn geluk wilden dat deze Jere van Dyk zich ook al enige tijd afvroeg van wie hij afstamde. Vorig jaar was hij in Nederland, in Friesland zelfs. Of nog preciezer: in Het Bildt. Zoveel wist hij al van vroeger dat zijn voorouders ergens uit de buurt van de zeedijk kwamen.

Hij vond uit dat deze voorouder, die wel klaar was met de armoe op Het Bildt, die zijn geluk elders wilde beproeven, dat die Jelle heette, Jelle Klazes van Dijk. En dat die met Mieke Jans Donker trouwde en dat ze eerst woonden op nummer 245 aan de dijk. En dat ze in 1871 op een schip naar Amerika stapten.

Die Jelle, zijn overgrootvader, daar is Jere naar genoemd. Met tussenstappen natuurlijk. Jelle werd Gerald en Gerald werd Jerald en daar maakte zijn Franstalige moeder, want van Quebec, Jere van. Met een Franse uithaal op de laatste e.

Dat mailde Jere van Dyk me en hij zou nog meer mailen over zijn speurtocht in Friesland. Zo werd ik gewaar dat Jere van Dyk, Amerikaan onder Afghanen, geboren in New Jersey, vorig jaar in Sint Annaparochie zijn haar liet knippen. De kapper had hem verteld dat hij vier talen sprak: Bildts met zijn vrienden, Hollands met zijn vrouw, Fries met zijn kinderen en Engels met de toeristen.

Ik had nog een prangende vraag en sprak zijn voicemail in: "Mr. Van Dyk, was wat u in Afghanistan in 2008 overkwam de oorzaak van uw bezoek aan Friesland in 2009?" Hij belt terug en hij zegt: "Jouw vraag raakt me in het hart van mijn gevoel."

En hij vertelt hoe hij op een avond dacht onthoofd te worden, hoe hij daar op zijn knieën lag en aan zijn oude vader van 94 dacht en dat hij toen zijn rug had gerecht, zich trots en sterk had gevoeld. Na zijn vrijlating was hij natuurlijk onmiddellijk zijn vader gaan bezoeken. Een week later overleed de oude man, gerustgesteld.

Jelle Klazes was wel klaar
met de armoe op Het Bildt

Een jaar later, in 2009, stond hij op de zeedijk bij Zwarte Haan, voor het eerst van zijn leven, zegt hij. Dan is het even stil aan de andere kant van de lijn. Hij zegt: "Ik ben weer net zo geroerd als ik toen was. Ik stond daar op de dijk en overzag het land van mijn voorouders. Ik groette mijn vader en mijn grootvader en mijn overgrootvader. Nooit eerder, nergens, heb ik gevoeld wat ik toen voelde: hier kom in vandaan, hier hoor ik."