Eigenlijk kan het niet: een donororgaan van iemand met een niet-passende bloedgroep. Maar Hiltje en Dirk de Jong zijn de eersten bij wie het is gelukt in het UMCG.
Door Chiel Evers
Blakend van energie zit Hiltje de Jong op de bank. Ze voelt zich lekker fris en helder. Heel anders dan de vermoeidheid van vroeger. Die nieuwe energie komt van de derde nier in haar buik. Die kreeg ze vorige maand van haar man Dirk.
"Leuk dat het eigen is. Het heeft iets vertrouwds", lacht ze. Dirk voelt zich met nog maar één nier niet minder fit dan voorheen. Hij constateert dat er met zijn orgaan geen eigenschappen zijn overgegaan: "Ze eet nog steeds geen vis."
Het komt wel vaker voor dat iemand als nierdonor optreedt voor zijn partner, maar dit is een bijzonder geval. Tot nu toe was het, althans in Noord-Nederland, niet mogelijk als de bloedgroepen niet bij elkaar pasten. En dat is bij het echtpaar De Jong het geval.
Zij heeft bloedgroep O, hij heeft A. Normaal gesproken wordt een donornier bij deze combinatie van bloedgroepen heel snel afgestoten. Met een uit Zweden afkomstige techniek hebben de transplantatieartsen van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) dat echter kunnen vermijden.
"We kunnen nu afstappen van het idee dat niet bij elkaar passende bloedgroepen een onneembare barrière vormen voor transplantatie", zegt nierspecialist Jaap Homan van der Heide van het UMCG. "Het is fantastisch gegaan."
Om afstoting van de nier van haar man tegen te gaan, moest Hiltje een week eerder naar het ziekenhuis om de antistoffen tegen bloedgroep A uit haar bloed te filteren. Dankzij de Zweedse filtertechniek is dat mogelijk zonder tegelijkertijd allerlei nuttige functies, zoals de bloedstolling, ongedaan te maken.
Het filteren maakt de transplantatie dubbel zo duur. In plaats van ongeveer 55.000 euro kost het 110.000 euro. Maar zo'n transplantatie kan vier of vijf jaar nierdialyse uitsparen. En dat kost jaarlijks aanzienlijk meer.
Homan van der Heide verwacht komend jaar in het UMCG maandelijks een transplantatie van niet-passende donoren te kunnen verrichten. Verdere groei ligt in het verschiet. Nu verricht het ziekenhuis jaarlijks zeventig transplantaties van levende donoren. Het overwinnen van de bloedgroepbarrière kan 30 procent meer donoren opleveren, verwacht de arts.
Voor Hiltje de Jong betekent de operatie het einde van 2,5 jaar nierdialyse. Elke nacht moest ze acht uur aan een apparaat voor buikspoeling, dat met twaalf liter glucose-vloeistof per nacht de afvalstoffen uit haar lichaam verwijderde.
Haar eigen nieren konden dat werk niet meer doen als gevolg van een erfelijke aandoening. Een nier van een overleden donor laat gemiddeld ruim vijf jaar op zich wachten. En een nier van haar man, die zich meteen als donor beschikbaar stelde, was aanvankelijk niet bruikbaar wegens het bloedgroepenprobleem.
Omdat een cross-overprogramma, waarbij twee echtparen elkaar helpen door donornieren uit te wisselen, ook geen passende oplossing bood, grepen de De Jongs onmiddellijk de nieuwe mogelijkheid aan die uit Zweden komt en al eerder in Rotterdam is toegepast.
"We hebben wel druk op de ketel moeten zetten", zegt Dirk. Niet omdat de dokters niet zouden willen, maar omdat het niet eenvoudig was om de ziektekostenverzekeraars over de streep te krijgen. Aandrang vanuit de Nierstichting heeft veel geholpen.
Als meer partners van nierpatiënten op deze manier donor worden, kan dat de wachtlijst voor een orgaan van iemand die overleden is een stuk bekorten. En dat is hard nodig, nu minister Ab Klink van volksgezondheid weigert het systeem van donorregistratie te veranderen.
Bron: Leeuwarder Courant
