De afgelopen week is een groot deel van de wintertarwe geoogst. George Pars Graanhandel is een belangrijke afnemer van het Friese graan.

TEKST AAN DIRK VAN DER MEULEN
FOTO'S LC/SIEP VAN LINGEN

Het blijft een fraai schouwspel: combines die brede stroken graan dorsen, de tarwekorrels in kiepers blazen en op akkers brede wiersen stro achterlaten. De afgelopen week rukten deze indrukwekkende landbouwmachines weer uit om een groot deel van graanoogst in Noord-Friesland binnen te haIen. Althans de wintertarwe: de oogst van de in het voorjaar gezaaide zomertarwe volgt meestal één of twee weken later.

Akkerbouwers of loonwerkers hoeven voor het dorsen niet vroeg uit de veren. Meestal komen de combines zo rond het middaguur in actie. Het is zaak om het graan zo droog mogelijk te oogsten. Iedere dauwdruppel is er dan één te veel.

Een grote inkoper van het Noord-Friese graan is George Pars Graanhandel in Sint Jacobiparochie. Het bedrijf koopt jaarlijks zo'n 30 miljoen kilo in van een redelijk vaste groep van circa tweehonderd akkerbouwers in Friesland en Groningen. Het graanareaal is de laatste jaren wel toegenomen. Friese akkerbouwers telen meer graan en minder graszaad en bieten.

Pars beschikt over vijf opslagloodsen in Sint Jacobiparochie en een huurloods in Ee en Slappeterp. Logischerwijs was het afgelopen week op deze locaties een drukte van belang. Om het graan in goede conditie te houden heerst er, na het drogen, in de loodsen een temperatuur van zo'n 7 graden Celsius.

Het aangevoerde graan wordt eerst gewogen en bemonsterd op

vochtgehalte en hectolitergewicht en later op onder meer eiwitgehalte en don-gehalte. Het laatste cijfer zegt iets over het aantal schadelijke schimmels. Bij een bepaald niveau vormt het graan een gevaar voor de volksgezondheid en mag het beslist niet tot meel verwerkt worden.

De graankwaliteit is dit jaar beduidend beter dan vorig iaar. De verwachting is dat zo'r, 20 tot 30 procent aan meelbedrijven verkocht kan worden zoals Koopmans in Leeuwarden en Ranks in Uithuizermeeden. Vorig jaar had geen enkele graankorrel bakkwaliteit. De zomer was veel te nat, waardoor het aandeel schimmels veel te hoog was.

Pars heeft de boeren dit jaar een prima prijs kunnen uitkeren van 23,5 cent per kilo. Boeren die gekozen hebben voor handel in poolverband moeten nog even wachten op de definitieve uitbetaling. Zij krijgen alvast een voorschot van 17,5 cent. Het saldo wordt wel enigszins gedrukt door de lagere opbrengsten. Zo'n 8500 kilo per hectare tegen 9500 kilo vorig jaar. "We hadden dit jaar te veel donkere en te weinig zonnige dagen", legt Pars uit.

De hoge prijzen zijn te danken aan de droogte in de Verenigde Staten waardoor de maïs- en soja-oogsten fors lager uitvielen en er extra vraag is ontstaan naar tarwe. Een vraag die nog eens een extra stimulans krijgt nu Rusland donderdag heeft besloten om de export aan banden te leggen. Door die hoge prijzen en de vrees van de G20 voor voedselrellen in arme landen, kwam LTO-voorzitter Albert Jan Maat onlangs met het idee om graanvoorraden aan te leggen, teneinde prijspieken te voorkomen. Dat viel in verkeerde aarde bij de akkerbouwers. De vrede is inmiddels getekend, "maar erg handig waren de opmerkingen niet", concludeert Pars. "In plaats van een prijspiek moet ije zeggen: eindelijk een prijs voor een fatsoenlijk rendement. De kostpriis bij graan ligt op 18 cent per kilo. Dan zou een prijs van minimaal 20 cent heel normaal moeten zijn.

Bij de fotos: 1. Akkerbouwer Johannes Sijtsma uit Sint Jacobiparochie dorst de wintertarwe met ziin eigen combine. 2. De graankorrels worden in kiepers geblazen. 3. De graanwerper kan het graan tot een hoogte van tien meter blazen. 4. Graanhandelaar Jelte Pars neemt monsters voor de bepaling van het vochtgehalte en het hectolitergewicht. 5. Harm Zondervan in Beetgumermolen helpt met zijn shovel mee bij het inschuren.