St.-Annaparochie, 27 juni 2012

'Wy motte ôns huud soa duur mooglik ferkope'

Zorgen leven er zeker onder de Bilkerts, bij de gedachte aan een herindeling waarbij het Bildt opgaat in één grote gemeente. Wordt de Bildtse taal dan nog wel beschermd? Lopen de dorpen dan niet leeg? Toch liet niet één van de tachtig bezoekers woensdag tijdens een informatieavond in Ons Huis een krachtig geluid tégen herindeling horen. Alsof een aanstaande fusie eigenlijk al geaccepteerd wordt door de Bilkerts. Voor burgemeester Gerrit Krol - die in Noordwest-verband wil fuseren tot één gemeente - werd het zodoende een rimpelloze avond.

Door Gerard de Jong


Oud-burgemeester Klaas Dankert (staand rechts) was gevraagd het onderwerp Bildtse taal en cultuur te leiden (foto: Jan Bonefaas)Krol gaf na afloop eerlijk toe dat ook hij op meer weerstand had gerekend. "Ik had me voorbereid op een mogelijk sterk tegengeluid. Maar het kwam niet." De gemeente had ook The Feetwarmers - met bandleden Jan de Vries en Sjouke Feenstra, oprichters van actiecomité Red het Bildt - uitgenodigd, maar zij hadden een optreden elders.

Dat betekent niet dat er geen zorgen onder de Bilkerts leven. Het Bildt - dar in een grote gemeerte in Noordwest-Fryslan aan de oostelijke rand zal liggen - mag niet ondersneeuwen of genegeerd worden, vonden de meeste burgers.

Het gevaar bestaat dat de dorpen leeglopen ("klaine dorpen kinne spookdorpen worre") en bedrijven zich meer naar het midden of steden Franeker en Harlingen zullen verplaatsen. Het openbaar vervoer zal veel beter moeten en zeker voor ouderen zou er een loketfunctie in St.-Annaparochie moeten blijven. Anderen zagen juist kansen. "Een grotere gemeente geeft meer economische slagkracht. Dan concurreren we niet meer zoals nu met de andere kleine gemeenten om ons heen, maar kunnen we samen een vuÍst maken." Toch was iedereen het over één ding eens: "Hou een lokale smoel."

Zorgen om "het Bildts en Bildts aigene" - de 'kroonjuwelen' van de gemeente - waren er ook genoeg, al viel op dat van de drie praatgroepjes waar men kon aanschuiven (kansen en bedreigingen,

dorpen en leeÍbaarheid, taal en cultuur) juist die laatste, geleid door oud-burgemeester Klaas Dankert, het minst werd bezocht.

Bertus Postma uit Bitgummole, al jaren voorvechter voor de Friese en Bildtse taal, ziet het somber in. "As Harns derbii komt dan sil it Biltsk it net rêde," denkt Postma, die de toekomst van het Bildt alleen ziet slagen als het "sûnder dy Hanzer kultuerbarbaren" kan. Hij pleitte voor een status aparte voor het Bildt. "'t Bildts is ons hailig," reageerde burgemeester Krol. "En wy gaan d'r fanút dat sij der 'n soad respekt foor hewwe. 't Is fooral belangryk hoefeul Bilkerts d'r in de nije gemeenteraad komme."

In plaats van herindeling af te wijzen, werd er vooral 'oplossingsgericht' gedacht. Hoe kunnen we het Bildts straks beschermen? "Je kinne bij 't begin fan de nije gemeente wel wat opskrive of fastlêge over 't Bildts. Maar na twee of drie ferkiezings kin dat belaid wel weer overboord gooid worre." Daarom zou er een krachtige, overkoepelende instantie moeten zljn die waakt over de taal en cultuur. Een voortzetting of uitbreiding van Stichting Ons Bildt, maar ook een 'Bildtse beweging' - naar het model van de Fryske Beweging - werd geopperd. "Wij motte ons huud soa duur mooglik ferkope," zo klonk het meer dan eens. Klaas Dankert vroeg de aanwezigen nog of men iets voelde voor het vaststellen van Bildtse dorpen, voordat er gefuseerd wordt - een idee van partij Frije Bilkerts. De pragmatische Bilkerts reageerden lauw op dit voorstel: "'t Bildts staat d'r nou ok al op," én "wat 'n gesoademiter met die bôrden".

Geen protesten,
Bilkerts lijken herindeling
al te accepteren

De tafels waaraan de discussies plaatsvonden waren gedekt met een tafellaken waarop de deelaemers met viltstiften aandachtspunten konden schijven. "Soa kin jim inbring niet onder't tafelkleed skoven worre, want se staan d'rop," zei Krol.

Het college kiest onverholen voor fusie, al benadrukte Krol nog maar eens dat de gemeenteraad het laatste woord heeft. "Maar bij 'n fuzy motte wij d'r 't meeste úthale. En ik dink dat jim dêr de beste burgemeester foor hewwe," zei Krol, die één keer aangaf dat het voor hem soms ook een vreemde gewaarwording is: "Ik hew kinnelik de opdracht, as geboren Bilkert, om 't Bildt op te heffen. Dat is wel 's raar."

Bron: De Bildtse Post