Het Bildt is een soort enclave in Friesland, vindt burgemeester Aucke van der Werff. Bilkerts zijn anders dan andere Friezen, zegt hij. Hoe zit dat nou precies? Drie bekende Bilkerts geven hun visie op de Bildtse volksaard.
Door Pier Abe Santema
Nynke-Rixt Jukema, architecte
“Bilkerts zijn lekker direct", zegt architecte Nynke-Rixt Jukema, geboren in Zwarte Haan. De branie van de westerling zit er inderdaad wel in, vindt zij. En hebben ze veel doorzettingsvermogen. „Ze donderen liever dood neer dan dat ze iets opgeven. Die harde opstelling heeft echter ook een keerzijde, vindt Jukema. "Ja, hoe moet ik het zeggen? Gevoelens zijn niet iets waar je over praat op Het Bildt."
Jukema ziet zichzelf niet als een pure Bilkert en voelt zich zeker ook Fries. „Mijn ouders komen uit de buurt van Dei-num." Ze heeft echter wel wat Bildtse karaktertrekjes meegekregen. "Bilkerts kunnen kort voor de kop zijn. Dat ben ik ook wel."
En ook de eigengereidheid van de Bilkert zit in de jonge architecte. Het beste voorbeeld van een echte onverzettelijke Bilkert is Anita Andriesen, volgens Jukema. "Zij bleef altijd stug doen wat zij zelf wilde en ze was ook heel trots op Het Bildt."
Rintje Kas, muzikant van Lays
"Recht voor z'n raap." Dat is het eerste wat Rintje Kas te binnen schiet als hij de Bilkert moet typeren. De voorman van feest-band Lays, wiens wortels in Sint Jacobiparochie liggen, kent de Bildtse volksaard goed. "Je krijgt meteen antwoord en zo is het dan ook." Van de manier waarop de Bilkerts iets zeggen, schrikken buitenstaanders nog wel eens. "Ze zijn grof in de bek, maar zo bedoelen ze het niet. Dat zit in de taal ingebakken."
Verder zijn Bilkerts hardwerkend en muzikaal, aldus de zanger. "Ze zijn wel wat zwart-wit in hun opvattingen. Dat komt ook doordat ze aan het voeteneind leven. Se make niet soafeul met." Hij is het met Jukema eens dat Bilkerts hun gevoelens opkroppen. "Ze hebben aan een paar woorden genoeg. Over ziektes en andere persoonlijke problemen praten ze liever niet." Geen gezeur en weer aan het werk, is het motto. Maar Bilkerts zijn ook heel lief, zegt Kas. "Ze staan altijd voor je klaar."
Leendert Ferwerda, politicus
"'n Bilkert is een die't rechtút rechtan sait hoe't-y d'r over dinkt. En dan is-y 't ok soa weer fergeten. Soa is 't, klaar." Gemeenteraadslid Leendert Ferwerda is Bilkert pur sang. Zijn Bildtse aard was zelfs de reden voor zijn vertrek uit de PvdA in oktober. "Ik mot altyd sêge kinne wat ik ergens fan fyn en ik bin min in 't slútten fan kompromissen." De naam van zijn een-mansfractie: Frije Bilkerts.
Niet altijd tactvol, noemt hij zichzelf. Maar dat ligt ook aan de Bildtse klanken, "'t Is 'n rauwe erbaaierstaal, wat bryk Hollans." De Bilkert is er trots op. "Wy't na 't buitenland gaat, dan bedoel ik bútten de grînzen fan 't Bildt, sil syn mimmetaal nooit fergete." Kapsones zijn uit den boze. "Wy hewwe 'n hekel an mînsen die't niet gewoan Bilkert blive." De saamhorigheid is groot. Met één observatie van Van der Werff is Ferwerda het oneens. "Wy foele ons útteraard Bilkert, maar dan Fries en dan krekt Nederlander."
Bron: Leeuwarder Courant
