Nij Altoenae, 19 december 2009

Friesland, het Lapland van Nederland

Met haar kinderen in het Lapse wiegje reisde de Finse Ami Kokko van land naar land. Nu is ze neergestreken in Nij Altoenae. Foto LC/Niels Westra (gescand)

Ze is Fins, bracht een deel van haar jeugd door in Zweden, woonde en werkte in Parijs en heeft een passie voor Spanje. En ze woont aan de Oudebildtdijk in Nij Altoenae.

Door Saskia Jonker

Ami Kokko-Zalcman (77) heeft heel wat kilometers afgelegd in haar leven. Dat doet ze nog steeds, want ze pendelt heen en weer tussen haar huizen in Friesland en Parijs. De ene helft van het jaar woont ze hier, de andere helft daar. Kiezen wil ze niet. "Ik ben een mens van vijf landen en vijf talen."

Ami werd geboren in Finland. Toen Rusland tijdens de Tweede Wereldoorlog haar land aanviel werd ze, net als veel andere Finse kinderen, naar een gezin in Zweden gestuurd. Ze was toen twaalf. Daar hoorde ze voor het eerst over Friesland. "Mijn pleeggezin woonde in Kvanum en veel andere plaatsnamen in de omgeving eindigden ook op 'um'. Dat is geen Zweedse uitgang."

Haar pleegouders vertelden over een mysterieus volk, de Friezen, die daar ooit gewoond hadden. "Pas jaren later hoorde ik van een professor uit Groningen dat dit echt waar was."

Na de oorlog keerde ze terug naar Finland, studeerde Frans en Spaans en verhuisde naar Parijs, om daar aan de Ecole des Langues Orientales Finse les te geven. Met haar Franse man, een kunstenaar, en haar twee zoons ging ze vaak naar Spanje, het land waaraan ze hun hart verloren hadden. Ze kochten een huis in

Andalusië. Jaren later, haar man was inmiddels overleden, kwam ze naar Nederland. Een van haar zoons woonde in Amsterdam. Samen wilden ze een huis op het platteland kopen om aan de drukte van de stad te ontsnappen. Het werd Friesland, deels vanwege die oude Zweedse connectie.

"Elke keer als ik de Afsluitdijk oversteek, is het... aahh", gebaart ze. Rust. Net als wanneer ze vanuit het drukkere zuiden van Finland naar het huis van haar vader in Fins Lapland reed. "Friesland is het Lapland van Nederland", lacht ze. "Toen mijn zoon dit huis bekeek, deed het hem denken aan onze woning daar. Vanwege al het hout aan de binnenkant."

Ze kochten het. Later, toen de zoon en zijn echtgenote scheidden, verhuisde zij met hun dochter naar Harlingen. Toevallig, zoals Ami zoveel toevalligheden ontdekt in haar leven.

Zo ziet ze steeds meer verbanden tussen de plaatsen waar ze woont. "Kijk." Ami pakt er een landkaart bij en wijst aan waar ze huizen heeft: in Lapland, Nij Altoenae, Parijs en Andalusië. Ze volgt de plaatsen met haar vinger. "Eén rechte lijn." En nog meer toeval: even verderop, in Zwarte Haan, begint een pelgrimsroute naar Santiago de Compostela in haar geliefde Spanje.

Ondanks haar jaren is ze het reizen nog niet beu. Vroeger trok ze met het hele gezin van huis naar huis, de kinderen in het traditionele Lapse wiegje dat nu nog in Nij Altoenae staat. Tegenwoordig zit ze meestal alleen in de auto, met hond Seppo en de parkiet als gezelschap.

"Veel mensen vragen waar ik mijn laatste jaren ga doorbrengen als reizen te lastig wordt. Ik weet het niet." Ze glimlacht en kijkt naar boven. "Dat mag Hij beslissen."

Bron: Leeuwarder Courant